Mainly in Greek
Ραδιοφωνικός Σταθμός
Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος
104 FM
"Ορθόδοξη Μαρτυρία"
Συνέντευξη στο Νίκο Βαραλή
Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος
104 FM
"Ορθόδοξη Μαρτυρία"
Συνέντευξη στο Νίκο Βαραλή
"A Vortex Of Urgent Winds"
- Νέο Συλλογικό CD
Του Λευκορώσου Κιθαριστή Daryan Shahab.
TaR magazine
Νέο συλλογικό CD του Λευκορώσου κιθαριστή Daryan Shahab. "A Vortex of Urgent Winds" από την Phasma Music.
Ηχογραφημένο στην ιστορική Εκκλησία της Αγίας Τριάδος στο Minsk.
https://www.phasma-music.com/label/catalogue/a-vortex-of-urgent-winds
***************
A VORTEX OF URGENT WINDS
DARYAN SHAHAB, guitar
The album features 13 works for solo guitar (world premiere recordings) by 12 living composers beautifully performed by Daryan Shahab, who is one of Belorusia's top guitarists. Anyone who listens to the way he plays would feel the smoothness of his music down to the soul. He is exceptionally brilliant. He started his career early at the Children's Music School. Next, he attended Musical University in Belarus, where he aced several international competitions and festivals. He became a laureate of the 2nd degree of the guitar competition "Guitar Renaissance" (Gomel, 2011). In the early years of his career as a guitarist, he became a member of the orchestra of the Belarusian State Philharmonic Society where he regularly performed at the "Mandolinissimo" festivals. His passion for excellence drove to furthering his professional training at the Belarusian State Academy of Music. During that time he also aced international and republican competitions and accomplished great feats as a guitarist.
In 2013, he bagged a diploma at International Competition for Young Guitarists in Budapest, Hungary and another in the Dimitris Fampas International Guitar Competition held in Athens, Greece, in 2016. His renowned abilities landed him in the spotlight in various concert halls of Belarus where he skillfully and often performed solo and as part of ensembles and orchestra. He received a Master of Art history in 2017 at the Belarusian State Academy of Music. In December 2017, Daryan masterminded a solo concert dedicated to the 100th anniversary of Antonio Lauro.
TRACK LIST
Daniel Adams
01. Quinquagenary Horizon [05:58 ]
Sebastian Birch
02. Llanto por Ignacio Sánchez Mejías [04:47]
Jerome de Bromhead
Guitar Sonata
03. I. Moderato [ 04:36]
04. II. Lento [04:57]
05. III. Presto [08:11]
Aris Carastathis
Sojourn
06. I. Night Crossing [03:28]
07. II. Stones of Silence [03:06]
08. III. Seaboard [03:08]
Ssu-Yu Huang
09. Distant Memory [05:13]
10. Morning Sunshine at the Temple [08:25]
Yorgos Karagiannis
11. La Cancion del Viejo [03:02 ]
Juan Pablo Medina
12. De prisa [02:12]
Richard Pressley
13. Haecceitas [06:01]
José Jesus de Azevedo Souza
14. Sequences [03:03]
Greg A Steinke
15. A Vortex of Urgent Winds [06:23]
Panagiotis Theodossiou
16. A Sarabande for Joseph [02:36]
Eudoxia Ypsilanti
17. Dedication to my mother [03:10]
********************
Ηχογραφημένο στην ιστορική Εκκλησία της Αγίας Τριάδος στο Minsk.
https://www.phasma-music.com/label/catalogue/a-vortex-of-urgent-winds
***************
A VORTEX OF URGENT WINDS
DARYAN SHAHAB, guitar
The album features 13 works for solo guitar (world premiere recordings) by 12 living composers beautifully performed by Daryan Shahab, who is one of Belorusia's top guitarists. Anyone who listens to the way he plays would feel the smoothness of his music down to the soul. He is exceptionally brilliant. He started his career early at the Children's Music School. Next, he attended Musical University in Belarus, where he aced several international competitions and festivals. He became a laureate of the 2nd degree of the guitar competition "Guitar Renaissance" (Gomel, 2011). In the early years of his career as a guitarist, he became a member of the orchestra of the Belarusian State Philharmonic Society where he regularly performed at the "Mandolinissimo" festivals. His passion for excellence drove to furthering his professional training at the Belarusian State Academy of Music. During that time he also aced international and republican competitions and accomplished great feats as a guitarist.
In 2013, he bagged a diploma at International Competition for Young Guitarists in Budapest, Hungary and another in the Dimitris Fampas International Guitar Competition held in Athens, Greece, in 2016. His renowned abilities landed him in the spotlight in various concert halls of Belarus where he skillfully and often performed solo and as part of ensembles and orchestra. He received a Master of Art history in 2017 at the Belarusian State Academy of Music. In December 2017, Daryan masterminded a solo concert dedicated to the 100th anniversary of Antonio Lauro.
TRACK LIST
Daniel Adams
01. Quinquagenary Horizon [05:58 ]
Sebastian Birch
02. Llanto por Ignacio Sánchez Mejías [04:47]
Jerome de Bromhead
Guitar Sonata
03. I. Moderato [ 04:36]
04. II. Lento [04:57]
05. III. Presto [08:11]
Aris Carastathis
Sojourn
06. I. Night Crossing [03:28]
07. II. Stones of Silence [03:06]
08. III. Seaboard [03:08]
Ssu-Yu Huang
09. Distant Memory [05:13]
10. Morning Sunshine at the Temple [08:25]
Yorgos Karagiannis
11. La Cancion del Viejo [03:02 ]
Juan Pablo Medina
12. De prisa [02:12]
Richard Pressley
13. Haecceitas [06:01]
José Jesus de Azevedo Souza
14. Sequences [03:03]
Greg A Steinke
15. A Vortex of Urgent Winds [06:23]
Panagiotis Theodossiou
16. A Sarabande for Joseph [02:36]
Eudoxia Ypsilanti
17. Dedication to my mother [03:10]
********************
“Αναζητώντας την Κυρία με τη στρυχνίνη”
με τον Χρίστο Παπαγεωργίου
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9
17-18/04/2023, 13:00
Ένα δίπτυχο ζωντανό αφιέρωμα στον συνθέτη Παναγιώτη Θεοδοσίου (μέρος 1ο και 2ο)
με τον Χρίστο Παπαγεωργίου
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9
17-18/04/2023, 13:00
Ένα δίπτυχο ζωντανό αφιέρωμα στον συνθέτη Παναγιώτη Θεοδοσίου (μέρος 1ο και 2ο)
Ο Παναγιώτης Θεοδοσίου, πολυδιάστατος συνθέτης και δάσκαλος, με έργα σύγχρονης κλασικής μουσικής και τζαζ, μιλάει στο Τρίτο Πρόγραμμα για τη δημιουργική του πορεία.
Έρευνα-Παραγωγή-Παρουσίαση: Χρίστος Παπαγεωργίου/Christos Papageorgiou
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9
Διαδικτυακή ακρόαση:
www.ertecho.gr/radio/trito/show/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini/ondemand/364002/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini-me-ton-xristo-papageorgiou-17-04-23/
www.ertecho.gr/radio/trito/show/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini/ondemand/363940/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini-me-ton-xristo-papageorgiou-18-04-23/
Έρευνα-Παραγωγή-Παρουσίαση: Χρίστος Παπαγεωργίου/Christos Papageorgiou
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9
Διαδικτυακή ακρόαση:
www.ertecho.gr/radio/trito/show/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini/ondemand/364002/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini-me-ton-xristo-papageorgiou-17-04-23/
www.ertecho.gr/radio/trito/show/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini/ondemand/363940/anazitontas-tin-kyria-me-ti-stryxnini-me-ton-xristo-papageorgiou-18-04-23/
Συνέντευξη στο περιοδικό "Φρεαρ" (Φθινόπωρο 2022)
mag.frear.gr/den-tha-ithela-na-apeythynomai-mono-se-eidimones/?fbclid=IwAR13JmokCUEpHCvaT9J2RvB5G-gfwnyADEiKQ0SjjY28-8aZXzXQjI63BZA
mag.frear.gr/den-tha-ithela-na-apeythynomai-mono-se-eidimones/?fbclid=IwAR13JmokCUEpHCvaT9J2RvB5G-gfwnyADEiKQ0SjjY28-8aZXzXQjI63BZA
Συνέντευξη στον Eternal Radio και τον Δημήτρη Πιερρουτσάκο για τη συμμετοχή στο 1ο Διαδυκτικαό - Ραδιοφωνικό Jazz Festival του Σταθμού.
Παναγιώτης Θεοδοσίου, Συνέντευξη
“Καθοριστική ήταν η σχέση μου με τη γραφή του ήχου, τη μουσική σημειογραφία,
την οποία κατέκτησα μόνος μου με πολύ κόπο κι επιμονή”
https://www.polismagazino.gr/%cf%80%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b3%ce%b9%cf%8e%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b8%ce%b5%ce%bf%ce%b4%ce%bf%cf%83%ce%af%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%b1%ce%b8%ce%bf%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%ae%cf%84/?fbclid=IwAR0Z0t3bfgzoD7YvdT3VysKJ-nfu03-OCgxZMCF6VCrUOTBEc1SvWPM_CDc
Ποιά είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση;
Το νανούρισμα της μητέρας μου που έχασα στα 9 μου χρόνια.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Με αυτόν που θα μας συνέδεε συγγένεια πνευματική. Με αυτόν που θα μπορούσαμε από μια κοινή αφετηρία να πορευτούμε δημιουργικά μέσα στον άγνωστο ηχητικό χρόνο…
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική. Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές;
Ξεκίνησα με το ενδιαφέρον μου για τη μουσική σύνθεση από την πολύ μικρή μου ηλικία. Καθοριστική ήταν η σχέση μου με τη γραφή του ήχου, τη μουσική σημειογραφία, την οποία κατέκτησα μόνος μου με πολύ κόπο κι επιμονή. Καθοριστικές επιρροές, πάντα θετικές, ήταν η σχέση της εφηβείας με το art-rock της δεκαετίας του ’70, η jazz, η ακρόαση και η εμπεριστατωμένη σπουδή της, οι μεγάλοι κλασικοί, αλλά και οι J.S. Bach, G. Mahler, A. Berg, O. Messiaen, T. Takemitsu. Ακόμη οι δάσκαλοι μου, Έφη Αγραφιώτη και Μιχάλης Τραυλός, οι μεταπτυχιακές σπουδές μου με τον Ιωσήφ Παπαδάτο στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, οι ερμηνευτές των έργων μου ανά τον κόσμο, οι θεολογικές και φιλοσοφικές μου αναζητήσεις, όπως επίσης και η στήριξη που είχα από τον πατέρα μου, και τη βιωματική του σχέση με το ρεμπέτικο τραγούδι, καθώς και την άλλη μου μητέρα – έτσι την έλεγα πάντα -, την δεύτερη σύζυγο του πατέρα μου, αυτήν που με μεγάλωσε και της οφείλω ό,τι είμαι σήμερα.
Σας “τρομάζει” η επιτυχία ή η αποτυχία;
Πολλές φορές ο τρόμος έρχεται από μια ενδεχόμενη αποτυχία. Η γνώση όμως του τι πραγματικά συμβαίνει συχνά είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Απέχει από έναν τέτοιο υπεραπλουστευμένο χαρακτηρισμό, αλλά και τον τρόμο που θα μπορούσε να επιφέρει…
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show;
Στο σωρό τον τηλεοπτικών σκουπιδιών και ειδικότερα των μουσικών σίγουρα κάποια καλλιτεχνικά χαρίσματα, αλλά και κάποιες διαδικασίες αξιολόγησης ξεχωρίζουν και αναδεικνύονται, αλλά δεν αρκούν για να αλλάξουν τη γενική εικόνα.
Μια συνεργασία που ονειρεύεστε;
Νομίζω πως μόλις έγινε πραγματικότητα. Με την Ερατώ Αλακιοζίδου φυσικά!
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού;
Δεν νομίζω πως το επάγγελμα αυτό υπάρχει πραγματικά στην Ελλάδα. Ο χώρος είναι αρκετά περιορισμένος για τη ανάπτυξη και ζήτηση του, ιδιαίτερα στο χώρο της λόγιας μουσικής.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Τον καιρό αυτόν συμμετέχω μαζί με τον ερευνητή και μουσικογράφο ιδρυτή του ομώνυμου Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκο και με την σύμπραξη δύο σημαντικών καλλιτεχνών, του κόντρα-τενόρου Νίκου Σπανάτη και της σολίστ του εκκλησιαστικού οργάνου Χριστίνας Αντωνιάδου στην ηχογράφηση ενός cd με θέμα τα θρησκευτικά έργα Ελλήνων συνθετών για φωνή και εκκλησιαστικό όργανο. Το εγχείρημα αυτό αποτελεί την κατακλείδα μιας σειράς συναυλιών που πραγματοποιήθηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία σε Αθήνα (Αγγλικανική Εκκλησία) και Σύρο (Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου). Παράλληλα, μέσα στον Οκτώβριο, το Duo Pianismo (Δήμητρα Μανέ – Αντιγόνη Μηλιώρη) θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από την μεταγραφή για πιάνο 4 χέρια του ορχηστρικού μου έργου «Το Ιπτάμενο Καπέλο» στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Αθηνών σε συναυλία του Μουσικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ψυχικού «Η Ευτέρπη», ενώ η βιολονίστα Τάνια Σικελιανού θα ερμηνεύσει το έργο μου «Ερος» για σόλο βιολί τον Δεκέμβριο στην Πάτρα. Από φέτος ένα πολλά υποσχόμενο νέο εγχείρημα λαβαίνει σάρκα και οστά: η σύσταση και διεύθυνση της Ορχήστρας Νέων του Καλογεροπούλειου Ωδείου του οποίου έχω την Καλλιτεχνική Διεύθυνση τα τελευταία 3 χρόνια. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και ελπίζουμε και ονειρευόμαστε τα καλύτερα για το άμεσο μέλλον! Για το 2020 πολλά ακόμη έπονται…
Πείτε μας δυο λόγια για τη συμμετοχή σας στο πρόγραμμα MMS | Mediterranean Miniature Sketches
Ήταν μια ευτυχής συγκυρία, το έργο μου «Aegean Sea”, εμπνευσμένο από την Ελληνική θιάλλασα του Αιγαίου, να ταιριάζει θεματολογικά και να συμπεριλαμβάνεται τελικά στο Mediterranean Miniature Sketches. Θαυμάζω κι εκτιμώ από καιρό την Ερατώ Αλακιοζίδου και ως ερμηνεύτρια και ως άνθρωπο. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που συγκαταλέγομαι ανάμεσα στους συνθέτες αυτού του project και που αφήνω το έργο μου σε τόσο καλά χέρια…!
Ποιά είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση;
Το νανούρισμα της μητέρας μου που έχασα στα 9 μου χρόνια.
Με ποιόν Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής;
Με αυτόν που θα μας συνέδεε συγγένεια πνευματική. Με αυτόν που θα μπορούσαμε από μια κοινή αφετηρία να πορευτούμε δημιουργικά μέσα στον άγνωστο ηχητικό χρόνο…
Περιγράψτε μας τη μέχρι σήμερα πορεία σας στη μουσική. Υπήρξαν επιρροές καθοριστικές θετικές ή αρνητικές;
Ξεκίνησα με το ενδιαφέρον μου για τη μουσική σύνθεση από την πολύ μικρή μου ηλικία. Καθοριστική ήταν η σχέση μου με τη γραφή του ήχου, τη μουσική σημειογραφία, την οποία κατέκτησα μόνος μου με πολύ κόπο κι επιμονή. Καθοριστικές επιρροές, πάντα θετικές, ήταν η σχέση της εφηβείας με το art-rock της δεκαετίας του ’70, η jazz, η ακρόαση και η εμπεριστατωμένη σπουδή της, οι μεγάλοι κλασικοί, αλλά και οι J.S. Bach, G. Mahler, A. Berg, O. Messiaen, T. Takemitsu. Ακόμη οι δάσκαλοι μου, Έφη Αγραφιώτη και Μιχάλης Τραυλός, οι μεταπτυχιακές σπουδές μου με τον Ιωσήφ Παπαδάτο στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, οι ερμηνευτές των έργων μου ανά τον κόσμο, οι θεολογικές και φιλοσοφικές μου αναζητήσεις, όπως επίσης και η στήριξη που είχα από τον πατέρα μου, και τη βιωματική του σχέση με το ρεμπέτικο τραγούδι, καθώς και την άλλη μου μητέρα – έτσι την έλεγα πάντα -, την δεύτερη σύζυγο του πατέρα μου, αυτήν που με μεγάλωσε και της οφείλω ό,τι είμαι σήμερα.
Σας “τρομάζει” η επιτυχία ή η αποτυχία;
Πολλές φορές ο τρόμος έρχεται από μια ενδεχόμενη αποτυχία. Η γνώση όμως του τι πραγματικά συμβαίνει συχνά είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Απέχει από έναν τέτοιο υπεραπλουστευμένο χαρακτηρισμό, αλλά και τον τρόμο που θα μπορούσε να επιφέρει…
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show;
Στο σωρό τον τηλεοπτικών σκουπιδιών και ειδικότερα των μουσικών σίγουρα κάποια καλλιτεχνικά χαρίσματα, αλλά και κάποιες διαδικασίες αξιολόγησης ξεχωρίζουν και αναδεικνύονται, αλλά δεν αρκούν για να αλλάξουν τη γενική εικόνα.
Μια συνεργασία που ονειρεύεστε;
Νομίζω πως μόλις έγινε πραγματικότητα. Με την Ερατώ Αλακιοζίδου φυσικά!
Υπάρχουν μάνατζερ στην Ελλάδα που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία ενός μουσικού;
Δεν νομίζω πως το επάγγελμα αυτό υπάρχει πραγματικά στην Ελλάδα. Ο χώρος είναι αρκετά περιορισμένος για τη ανάπτυξη και ζήτηση του, ιδιαίτερα στο χώρο της λόγιας μουσικής.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Τον καιρό αυτόν συμμετέχω μαζί με τον ερευνητή και μουσικογράφο ιδρυτή του ομώνυμου Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκο και με την σύμπραξη δύο σημαντικών καλλιτεχνών, του κόντρα-τενόρου Νίκου Σπανάτη και της σολίστ του εκκλησιαστικού οργάνου Χριστίνας Αντωνιάδου στην ηχογράφηση ενός cd με θέμα τα θρησκευτικά έργα Ελλήνων συνθετών για φωνή και εκκλησιαστικό όργανο. Το εγχείρημα αυτό αποτελεί την κατακλείδα μιας σειράς συναυλιών που πραγματοποιήθηκαν με ιδιαίτερη επιτυχία σε Αθήνα (Αγγλικανική Εκκλησία) και Σύρο (Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου). Παράλληλα, μέσα στον Οκτώβριο, το Duo Pianismo (Δήμητρα Μανέ – Αντιγόνη Μηλιώρη) θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από την μεταγραφή για πιάνο 4 χέρια του ορχηστρικού μου έργου «Το Ιπτάμενο Καπέλο» στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου Αθηνών σε συναυλία του Μουσικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ψυχικού «Η Ευτέρπη», ενώ η βιολονίστα Τάνια Σικελιανού θα ερμηνεύσει το έργο μου «Ερος» για σόλο βιολί τον Δεκέμβριο στην Πάτρα. Από φέτος ένα πολλά υποσχόμενο νέο εγχείρημα λαβαίνει σάρκα και οστά: η σύσταση και διεύθυνση της Ορχήστρας Νέων του Καλογεροπούλειου Ωδείου του οποίου έχω την Καλλιτεχνική Διεύθυνση τα τελευταία 3 χρόνια. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και ελπίζουμε και ονειρευόμαστε τα καλύτερα για το άμεσο μέλλον! Για το 2020 πολλά ακόμη έπονται…
Πείτε μας δυο λόγια για τη συμμετοχή σας στο πρόγραμμα MMS | Mediterranean Miniature Sketches
Ήταν μια ευτυχής συγκυρία, το έργο μου «Aegean Sea”, εμπνευσμένο από την Ελληνική θιάλλασα του Αιγαίου, να ταιριάζει θεματολογικά και να συμπεριλαμβάνεται τελικά στο Mediterranean Miniature Sketches. Θαυμάζω κι εκτιμώ από καιρό την Ερατώ Αλακιοζίδου και ως ερμηνεύτρια και ως άνθρωπο. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που συγκαταλέγομαι ανάμεσα στους συνθέτες αυτού του project και που αφήνω το έργο μου σε τόσο καλά χέρια…!
Παλμός News
Εβδομαδιαία Τοπική Εφημερίδα
8 Απριλίου 2019
Έντυπη Έκδοση
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ, Συνθέτης
«Η αυτοσχεδιαζόμενη
μουσική είναι ο αντίποδας
της κλασικής κουλτούρας και
ως καλλιτέχνης χρειάζομαι
και τις δύο σε ισορροπία»
http://www.palmosnews.gr/51960/arthrografia-sinentefkseis/sinentefksi-panagiotis-theodosiou-sinthetis/
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ
ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ: Οι γονείς μου δεν είχαν ιδιαίτερη μόρφωση. Την μητέρα μου την έχασα από νωρίς. Ο αδελφός μου κι εγώ μεγαλώσαμε στα χέρια της δεύτερης συζύγου του πατέρα μου, έναν εξαιρετικό άνθρωπο που του οφείλουμε πολλά. Ο πατέρας μου είχε το «μικρόβιο» της μουσικής καθώς ερχόμενος από τη Χίο με την οικογένεια του, μικρό παιδί ακόμη την δεκαετία του ‘30 μεγάλωσε στον Πειραιά, εκεί που το ρεμπέτικο τραγούδι ανδρωνόταν και σχετίστηκε προσωπικά και δημιουργικά με τους μεγάλους εκείνης της εποχής. Τον Μπάτη, τη Ρόζα (Εσκενάζυ), τον Παπαϊωάννου. Στο σπίτι μας υπήρχε πάντα ένα τρίχορδο μπουζούκι και μια κιθάρα του ξακουστού οργανοποιού Ζοζέφ κατασκευής 1910. Απομεινάρια μιας καριέρας που δεν πραγματώθηκε ποτέ.
«Π»: Τι σας ώθησε στις κλασικές σπουδές θεολογίας και μουσικής (πιάνο – σύνθεση);
Π.Θ.: Σε ό,τι αφορά το ενδιαφέρον μου για τη θεολογία μάλλον αυτό οφείλεται από τη μία στις φιλοσοφικές ανησυχίες που είχα από μικρός, αλλά από την άλλη και στη συνάντηση μου με τα πατερικά κείμενα στα οποία οι ατέλειωτοι προβληματισμοί μου βρήκαν το καταφύγιο τους έπειτα από μακρά πορεία αναζήτησης σε θρησκείες της Ανατολής και φιλοσοφίες της Δύσης. Η μουσική από την άλλη ήταν πάντα για μένα μια εσωτερική γλώσσα που συνόδευε κάθε στιγμή της ζωής μου – διόλου άσχετη με τους παραπάνω προβληματισμούς. Θυμάμαι τον εαυτό μου από πολύ μικρή ηλικία να προσπαθεί να παράγει ήχο και μελωδία από οποιοδήποτε όργανο έπεφτε στα χέρια μου. Ήταν μια φυσική ροπή που οδήγησε στη μουσική γραφή από πολύ νωρίς και μάλιστα χωρίς την καθοδήγηση κάποιου δασκάλου. Αργότερα, στα τελευταία χρόνια του Γυμνασίου και τα πρώτα του Λυκείου, οι προσωπικές μου απαιτήσεις αυξήθηκαν με αποτέλεσμα να ξεκινήσω επιτέλους μαθήματα πιάνου. Στάθηκα τυχερός γιατί οι πρώτες μου δασκάλες ήταν ξεχωριστές μορφές και οι δύο γηραιές: Η Νίνα Παπαδοπούλου, προερχόμενη εκ Ρωσίας με ιδιαίτερη παιδεία και η Λώρα Μαυρομάτη, που ήταν και συνθέτρια. Και φυσικά ευτυχώς για μένα συνέχισα με δασκάλους αγαπημένους όπως η Έφη Αγραφιώτη στο πιάνο και ο Μιχάλης Τραυλός στη σύνθεση. Η μαθητεία κοντά τους μου αποκάλυψε ένα – ένα τα μυστήρια της μουσικής. Σημαντικοί επίσης για τη μουσική μου κατάρτιση ήταν στη συνέχεια ο πρόσφατα θανών Θόδωρος Αντωνίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών για τις τελευταίες δεκαετίες και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης – δεν θα ξεχάσω τη στήριξη του σε διάφορες φάσεις της μουσικής μου ζωής – ο Michel Merlet, Διευθυντής, τότε, Θεωρητικών Σπουδών στην Ecole Normale στο Παρίσι καθηγητής στο Conservatoire, και ο Γιάννης Τερεζάκης, ο τόσο ξεχωριστός πιανίστας και μαέστρος της ΕΡΤ, που χάσαμε επίσης πρόσφατα και που με μύησε, μαζί με τη σύζυγο μου, στα άλλα μυστικά, αυτά της Jazz.
«Π»: Απίστευτες οι ώρες μελέτης και πειθαρχίας για τους μουσικούς και για τους συνθέτες, είναι ας πούμε σαν τον πρωταθλητισμό; Ποια τα προσόντα του συνθέτη;
Π.Θ.: Είναι αλήθεια πως για να ασχοληθεί κανείς σοβαρά με τη μουσική απαιτείται απόλυτη και αδιάσπαστη αφοσίωση – χωρίς έλεος – ανάμεσα στο χρόνο. Πρόκειται για μια γλώσσα που για να μπορείς να την «μιλήσεις» είναι απαραίτητο να της αφιερωθείς ολοκληρωτικά. Δεν πρόκειται για «αθλητικό» πρωταθλητισμό, μα για μια διαφορετική καθημερινότητα πνευματικής υφής που διαφέρει τόσο πολύ από τις άλλες. Μονάχα καλλιτέχνες ίσως μπορούν να κατανοήσουν την – για τους άλλους – «υπερβολή» στην οποία βρίσκονται. Τα προσόντα του συνθέτη πρέπει να είναι εξυπνάδα, η έμπνευση, η τιμιότητα και η οικονομία στην έκφραση, η αυστηρότητα με τον εαυτό του και το έργο του, η το δυνατόν πληρέστερη μόρφωση σε ότι αφορά τις τεχνικές σύνθεσης και οργανογνωσίας του παρελθόντος, αλλά και η γνώση ίσως περί παντός επιστητού. Ο κόσμος αλλάζει και ο συνθέτης θα πρέπει με τα εφόδια του παρελθόντος να αλλάζει το μέλλον.
«Π»: Εκπαιδεύεται σήμερα ο κόσμος ώστε να θέλει ν΄ακούει περισσότερο κλασσική μουσική; Πώς;
Π.Θ.: Δυστυχώς το περιβάλλον που ζούμε δεν ευνοεί καθόλου την εκπαίδευση του «ακροατή» που θα θέλαμε να τον λέμε «πολιτισμένο άνθρωπο». Ο σύγχρονος πολιτισμός ούτε σύγχρονος είναι (πόσο άραγε έχουμε προαχθεί ηθικά…;) ούτε πολιτισμός. Δεν θα ήθελα να μπω σε λεπτομέρειες, νομίζω πως όλοι κατανοούμε με παρόμοιο τρόπο το παραπάνω, αρκεί να λάβουμε υπ’ όψη μας το επίπεδο των μεγάλων καθημερινών μας «δασκάλων»: της τηλεόρασης και των κάθε είδους Μ.Μ.Ε. – για να μην μιλήσω για την «οργανωμένη» παιδεία μας. Είναι βέβαια αλήθεια, και αυτό είναι ελπιδοφόροι ότι οι νέες γενιές – με τις οποίες έχω την τύχη να είμαι σε καθημερινή επαφή – είναι περισσότερο «πρακτικές» σ’αυτόν τον τομέα. Προχωρούν και υπερβαίνουν κάθε λογής προβλήματα αυτής της τάξης, δείχνοντας πολλές φορές το δρόμο τον εναλλακτικό και διδάσκοντας εμάς τους μεγαλύτερους. Αυτό που τους λείπει είναι συνήθως η θεωρητική βάση και η «στάση» στη λεπτομέρεια. Πρόκειται, δίχως άλλο, για μια διαλεκτική μάλλον «πολεμικού» χαρακτήρα που συμβαίνει ανάμεσα μας… άλλοτε με εκπληκτικά αποτελέσματα, άλλοτε με ολέθρια.
«Π»: Έχετε γράψει ένα μεγάλο αριθμό ορχηστρικών έργων. Πώς επιτυγχάνεται η επικοινωνία – αλληλεπίδραση των μουσικών της ορχήστρας με το συνθέτη;
Π.Θ.: Η γραφή για την ορχήστρα είναι πάντα μια πρόκληση τόσο για τον αρχάριο όσο και για τον έμπειρο συνθέτη. Απαιτείται τεράστιος όγκος γνώσης, αλλά και συνειδητοποίησής της. Βέβαια υπάρχει ο «ενδιάμεσος», ο ερμηνευτής, που στην περίπτωση μας είναι ο αρχιμουσικός που αναλαμβάνει να «διδάξει» το έργο του συνθέτη στην ορχήστρα. Από την άλλη, η ορχήστρα δεν είναι ένα απρόσωπο σύνολο, αλλά πολλοί ξεχωριστοί και συνήθως έμπειροι, ικανοί μουσικοί που έχουν τις δικές τους απόψεις με τις οποίες συμβάλλουν στην ερμηνεία του έργου. Θα πρέπει ο συνθέτης να σέβεται και να κατανοεί τον τρόπο σκέψης και δράσης τους. Για να μπορέσει να έχει πρακτικό αποτέλεσμα. Αλλιώς θα χαθεί στη μετάφραση…
«Π»: Πώς είναι η ζωή του συνθέτη στην Ελλάδα της κρίσης;
Π.Θ.: Θα έλεγα, όπως και κάθε άλλη ζωή επαγγελματία στην Ελλάδα. Και το λέω αυτό με την προϋπόθεση ότι γνωρίζουμε πως ποτέ δεν υπήρξε το αντίστοιχο επάγγελμα στη χώρα μας – και το εννοώ ως πραγματικό επάγγελμα που θα ήταν επαρκές για να συντηρήσει μια ζωή ή ακόμη περισσότερο μια οικογένεια. Συνήθως αυτό που θα μπορούσε να κάνει ικανοποιητικά κάτι τέτοιο είναι το επάγγελμα του «επιτυχημένου» εμπορικού τραγουδοποιού που όλοι γνωρίζουμε από τα καθημερινά μέσα επικοινωνίας. Αλλά και αυτό νομίζω περνά επίσης κρίση. Οι «παχιές» αγελάδες τελείωσαν και αυτό είναι μάλλον και ελπιδοφόρο… Σήμερα ο μέσος συνθέτης στην Ελλάδα και τον κόσμο ζει ουσιαστικά από τη διδασκαλία.
«Π»: Συμβουλεύετε τους μαθητές σας να ακολουθήσουν επαγγελματικά τη μουσική; Μπορούν με αυτήν να βιοποριστούν;
Π.Θ.: Βεβαίως! Όσο και αν τα σημάδια της κρίσης είναι παρόντα η ζωή συνεχίζεται και οι ευκαιρίες πάντα υπάρχουν. Κανείς ως νέος θα πρέπει να έχει πάντα στο νου του την βαθύτερη επιθυμία της ενασχόλησης της ζωής του. Δεν παίζουμε με αυτά τα πράγματα. Μόνο τότε θα παλέψει πραγματικά και θα κερδίσει με την αξία του. Κάθε δυσκολία νικάται μόνο με την προσωπική προσπάθεια και την επιμονή. Αυτό είναι αρκετά εμφανές και στο εξωτερικό όπου οι ευκαιρίες είναι περισσότερο ανοιχτές και αξιοκρατικές, γιατί στην Ελλάδα έχουμε έλλειμμα…
«Π»: Ποιο το μέλημα κι οι υποχρεώσεις σας ως Καλλιτεχνικός Δ/ντής στο Καλογεροπούλειο Ίδρυμα;
Π.Θ.: Ανέλαβα τη διεύθυνση του Καλογεροπούλειου Ωδείου – κυρίως τμήμα του Ιδρύματος που άφησε πίσω του ως κληροδότημα ο Νικόλαος Καλογερόπουλος, διαπρεπής Έλληνας της Ελβετίας και διακεκριμένης προσωπικότητας στον εκεί χώρο των επιστημών και της φιλοσοφίας – με αίσθηση ευθύνης και πιστεύοντας βαθιά στους οραματισμούς αυτού του σπάνιου ανθρώπου. Πρόκειται για μια εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που στόχο έχει την πολιτιστική επιμόρφωση του Κορινθιακού κοινού και ειδικότερα της νεολαίας του. Βασικό μέλημα δικό μου όσο και των εξαιρετικών συνεργατών μου, ανάμεσα στους οποίου βρίσκονται ο Αλέξης Θεοφυλάκτου, προεξάρχων της Ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η ξεχωριστή σοπράνο Βάσια Ζαχαροπούλου και πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες είναι να φροντίσουμε για τους 200 και πλέον σπουδαστές μας, αλλά και να προσελκύσουμε και άλλους. Το Δ.Σ. του Ιδρύματος άλλωστε επιλέγει τις δράσεις και την εκπαιδευτική του πορεία με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι ετήσιες υποτροφίες που έχουν γίνει πια θεσμός, αλλά και τα χρησιδάνεια οργάνων που δίνονται στους μαθητές μας είναι ένα δείγμα της διαρκούς προσφοράς του.
«Π»: Είστε ακόμη αντιπρόεδρος του Μουσικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ψυχικού «Η ΕΥΤΕΡΠΗ». Μιλήστε μας για τη δράση του.
Π.Θ.: Ο σύλλογος αυτός ιδρύθηκε το 2008 με την πρωτοβουλία του προεδρεύοντος Τάσου Ξηράκη, μαέστρο και καθηγητή θεωρητικών στο Ωδείο Αθηνών. Σκοπός του είναι η καλλιέργεια της μουσικής τέχνης ιδιαίτερα μεταξύ των νέων και γενικά η ανάπτυξη της μουσικής παιδείας των κατοίκων του Ψυχικού. Αριθμεί σήμερα πάνω από 50 μέλη και οι δράσεις του περιλαμβάνουν οργάνωση καλλιτεχνικών και επιμορφωτικών εκδηλώσεων ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου. Άριστο δείγμα των παραπάνω είναι η συγκρότηση της Ορχήστρας Νέων Ψυχικού, η οποία απαρτίζεται κυρίως από νέους μουσικούς έχοντας στο ενεργητικό της πια πολλές και εξαιρετικές εμφανίσεις. Η συμμετοχή δε και άλλων συνόλων όπως η Μικτή Χορωδία Ψυχικού, η Χορωδία Επιστημόνων Φιλοθέης διαμορφώνουν ένα δυναμικό που δίνει το παρών του από την ίδρυση του Συλλόγου. Κάθε χρόνο, εκτός από τις εορταστικές συναυλίες (Χριστούγεννα – Πάσχα) είναι θεσμοθετημένες δύο ακόμη. Των Νέων Καλλιτεχνών στην οποία νέοι και ταλαντούχοι καλλιτέχνες κάθε ηλικίας έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τη δουλειά τους καθώς και η Συναυλία για Φιλανθρωπικούς Σκοπούς τα έσοδα της οποίας δωρίζονται κάθε χρόνο σε διαφορετικά ιδρύματα ή κοινωφελείς οργανισμούς.
«Π»: Έχετε δημιουργήσει παιδικά και εφηβικά χορωδιακά καθώς και ενόργανα σύνολα. Μιλήστε μας για την ανταπόκριση των παιδιών.
Π.Θ.: Τα παιδιά δεν παύουν πάντα να σε ξαφνιάζουν και να σε εντυπωσιάζουν με τις επιλογές και τις ευκαιρίες που σου δίνουν να μάθεις. Πρόκειται για την καλύτερη μαθητεία ενός δασκάλου.
Ασχολούμαι με τη δημιουργία και διαχείριση μουσικών συνόλων από μικρές ηλικίες ήδη από την δεκαετία του ’90. Η εμπειρία και οι γνώσεις που αποκόμισα δεν περιγράφονται. Από τις μικρές ομάδες ως τη σύμπραξη μεγάλων χορωδιών και, η ευθύνη που αναλαμβάνεις δεν είναι απλώς μουσική και οργανωτική. Είναι κυρίως παιδαγωγική και αυτό αλλάζει τελείως τον τρόπο προσέγγισης. Η ανταπόκριση των παιδιών είναι γεμάτη από άκρατο ενθουσιασμό απλόχερα μοιρασμένο μαζί σου και το αποτέλεσμα σχεδόν πάντα υπερβαίνει σε συγκινησιακή φόρτιση ακόμη και τις σπουδαιότερες στιγμές καλλιτεχνικής έκφρασης των έμπειρων και επαγγελματιών μουσικών.
«Π»: Ποιο το όραμά σας;
Π.Θ.: Το όραμα μου για την μουσική τέχνη είναι – αν μπορούσα να το συνοψίσω σε λίγες γραμμές – η ανασκευή της τρέχουσας φθοροποιού πραγματικότητας, της καταδικασμένης μέσα στην εντροπία, με την αποτύπωση και «κοινωνία» – «μέθεξη» αν το θέλετε – της άλλης, αυτής που ο δημιουργός οραματίζεται και πιστεύει βαθιά και αμετακίνητα ως πιο πραγματική. Ως μόνη ελπίδα φωτός σε ένα κόσμο που παλεύει μέσα στις αποχρώσεις του γκρίζου και του μαύρου.
«Π»: Τι είναι για εσάς η Jazz μουσική;
Π.Θ.: Για μένα η Jazz και γενικότερα η αυτοσχεδιαζόμενη μουσική είναι ο όμορφος αντίποδας της κλασικής κουλτούρας. Προσωπικά για να νοιώσω πλήρης ως καλλιτέχνης χρειάζομαι και τις δύο αυτές γλώσσες σε ικανή ισορροπία και διαλεκτική. Η απαιτήσεις ενός αξιόλογου αυτοσχεδιασμού βρίσκονται στη βάση της κλασικής εκπαίδευσης, αλλά και αυτές μιας αξιόλογης ερμηνείας στις απαρχές της πρωτοτυπίας της στιγμής. Εξ άλλου η Jazz σήμερα έχει απομακρυνθεί πια από τα προηγούμενα στυλιστικά της πρότυπα δίνοντας τη σκυτάλη σε μια περισσότερο χειραφετημένη μουσική γλώσσα που έχει στη φαρέτρα της όλα τα στοιχεία του δικού της παρελθόντος, ως βάση τον αυτοσχεδιασμό, αλλά και την τεχνογνωσία της σύγχρονης μουσικής εν γένει.
«Π»: Ποια τα καλλιτεχνικά μελλοντικά σχέδια;
Π.Θ.: Τα απώτερα σχέδια μου είναι πολλά και αφορούν κυρίως την αναζήτηση ευκαιριών για μουσική σκέψη και πράξη, αλλά και επικοινωνία. Τα πιο άμεσα όμως, που είναι και πιο συγκεκριμένα είναι τα εξής: Ετοιμάζω για τον Μάιο δύο παρουσιάσεις έργων μου από το βήμα του Τρίτου Προγράμματος και από την εκπομπή «Συναυλίες στο Τρίτο» με την πρωτοβουλία του Διευθυντή του Πανταζή Τσάρα. Η πρώτη αφορά το ρεσιτάλ του πιανίστα Θοδωρή Τζοβανάκη με το έργο μου «Scenes from Ancient Greece» και η δεύτερη τη συναυλία του εναλλακτικού κουαρτέτου «IXNOS» με την «Jazz Trio Suite» μου για φλάουτο, πιάνο και μπάσο με συμμετοχή ντραμς. Επίσης τον ίδιο μήνα η Χιλιανή τσελίστα Fabiola Ojeda θα ερμηνεύσει στο Μικροσκοπικό Θέατρο στην Πλάκα το έργο μου «Eros» για σόλο τσέλο ενώ προς το τέλος αυτής της σεζόν ο κοντραμπασίστας Γιώργος Αρνής θα παίξει ένα από τα τελευταία μου έργα, «Affliction» για σόλο κοντραμπάσο, γραμμένο αρχικά κατά παραγγελία του Thierry Barbe – 1ο κοντραμπάσο της ορχήστρας του Παρισιού – και αφιερωμένο στα θύματα της πρόσφατης φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι. Τέλος, το καλοκαίρι που μας έρχεται, η σοπράνο Μαργαρίτα Συγγενιώτου με τον Χρήστο Μαρίνο στο πιάνο, στα πλαίσια της συμμετοχής τους στο φετινό Μουσικό Φεστιβάλ Χίου, θα ερμηνεύσουν το «Έρως δ’ετίναξέ μοι φρένας,..» για σόλο βιολοντσέλο βασισμένο στο πρωτότυπο αρχαιοελληνικό κείμενο αποσπασμάτων από ποιήματα της Σαπφούς.
Ekorinthos
Παναγιώτης Θεοδοσίου
Καλλιτεχνικός Διευθυντής Καλογεροπούλειου Ωδείου
Συνέντευξη στον Θύμιο Τσρμπό
13 Δεκεμβρίου 2018
https://www.youtube.com/watch?v=WXNJEkI8A7w&feature=youtu.be&fbclid=IwAR0qIW-KyWuiTrLzjOlb0dL5QUdQ4nTrtIiQCW4CVw6tfopOt7nQJHC_h6Q
Εφημερίδα "Τύπος της Κηφισιάς"
Μάιος 2018
Έντυπη Έκδοση
Εφημερίδα "Δημοκρατία"
6 Μαΐου 2018
Έντυπη Έκδοση
CNN
Greece
Καλογεροπούλειο Ίδρυμα
(Καλλιτεχνικός Διευθυντής: Παναγιώτης Θεοδοσίου)
Ένα «el sistema» στην Κόρινθο
Ένα video από τον Κώστα Πλιάκο
https://www.cnn.gr/focus/story/112266/kalogeropoyleio-idryma-ena-el-sistema-stin-korintho?v6
Εφημερίδα "Καθημερινή"
Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2017
"Ελληνική τζαζ για ένα ...sex symbol"
του Νίκου Βατόπουλου
https://www.kathimerini.gr/891321/article/politismos/moysikh/ellhnikh-tzaz-gia-ena-sex-symbol
" TaR"
Διαδικτυακό Περιοδικό
με Αφορμή την Κιθάρα
Νοέμβριος 2016
Ηλεκτρονική Έκδοση
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ
“It” silent movie
Μουσική επένδυση για μια ερωτική κομεντί του 1927
Συνέντευξη στον Κώστα Γρηγορέα
http://www.tar.gr/content/content.php?id=5289
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ
“It” silent movie
Μουσική επένδυση για μια ερωτική κομεντί του 1927
“It” silent movie
Μουσική επένδυση για μια ερωτική κομεντί του 1927
Οι ταινίες του βωβού κινηματογράφου προκαλούν σήμερα τη νοσταλγία μιας άλλης εποχής, πιο πρωτογενούς στη σκέψη και τη φαντασία. Eίτε πρόκειται για καθαρόαιμες κωμωδίες που προκαλούν γέλιο ασυγκράτητο -όπως αυτές με τα αθάνατα gags του περίφημου δίδυμου “Stanley and Laurel”- ή ίσως και μια αντίδραση πιο «εσωτερική»- όπως αυτές του μεγάλου Charlie Chaplin. Είτε ακόμη πρόκειται για «μυθικές» προσεγγίσεις θρύλων (βλέπε “The Thief of Bagdad” (1924) του Raoul Walsh) ή και μελλοντολογικές πραγματείες -“Metropolis” (1927) του Fritz Lang.
Η μουσική των ταινιών αυτών -συνήθως αυτοσχέδιες απόπειρες ενός πιανίστα ικανού αυτοσχεδιαστή- μας έχουν συνηθίσει στο ύφος και ήθος του ήχου μιας ολόκληρης εποχής. Από τις πρώτες απόπειρες καταγραμμένης επάνω στο φιλμ μουσικής (όπως το περίφημο Броненосец Потемкин (1925) («Θωρηκτό Ποτέμκιν») του Sergei Eisentstein με την τόσο χαρακτηριστική μουσική επένδυση του Sergei Prokoffiev) ως τις τελευταίες προσπάθειες πριν ο ομιλών ήχος κατακλύσει τις κινηματογραφικές αίθουσες, οι συνθέτες έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους συνοδεύοντας τις φιλμικές sequences κάτω από τις αυστηρές σκηνοθετικές οδηγίες και αφήνοντας σε μας μικρά ή μεγάλα αριστουργήματα.
Η κινηματογραφική ταινία “It” του 1927 των Clarence Badger και Josef von Sternberg, πρώτη στα box office της εποχής είναι μια τέτοια περίπτωση. Πρωταγωνιστές, το sex idol της εποχής, η δημοφιλής Clara Bow και μαζί της ο jeune premier Antonio Moreno με τον γεμάτο τακτ, αλλά και αρκετή δόση αφέλειας William Austin στον συνοδευτικό ρόλο.
Η υπόθεση βασίζεται σε ένα πραγματικό άρθρο του περιοδικού Cosmopolitan της Elynor Glyn -η οποία εμφανίζεται στην ταινία υποδυόμενη τον εαυτό της- ομότιτλο της ταινίας (“It”) και κινείται γύρω από τις προσπάθειες μιας εργαζόμενης σε πολυκατάστημα κοπέλας να κερδίσει τον αγαπημένο της που δεν είμαι άλλος από τον εκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του καταστήματος…
“It”: «Η ποιότητα που διακρίνει κάποιους που έλκουν τους άλλους με μια μαγνητική δύναμη. Με το “It” μπορείς να κερδίσεις όλους τους άνδρες αν είσαι γυναίκα και όλες τις γυναίκες αν είσαι άνδρας. Το “It” μπορεί να είναι μια ποιότητα νοητική, όπως επίσης και ένα χάρισμα φυσικής έλξης».
Χαμένη η ταινία για πολλά χρόνια μετά την πρώτη της επιτυχία στις αμερικάνικες αίθουσες ξαναβρέθηκε το 1960 στην Πράγα και δέχθηκε δύο επίσημες μουσικές επενδύσεις. Την πρώτη, πιανιστική, στα 1975 από τον συνθέτη και παραγωγό William P. Perry και την δεύτερη, ορχηστρική, στα 1992 από τον γνωστό για την ηχητική του επέμβαση στις ταινίες του βωβού κινηματογράφου συνθέτη και αρχιμουσικού Carl Davis.
Στα χέρια του συνθέτη Παναγιώτη Θεοδοσίου έφθασε με αφορμή το 7ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου με συνοδεία ζωντανής μουσικής που διευθύνει ο συνθέτης και διδάσκων μουσική του κινηματογράφου Αλέξανδρος Μούζας και που έγινε για έβδομη συνεχή χρονιά στις αίθουσες του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης» τον Ιούνιο που μας πέρασε.
Ακολουθεί μια μικρή συζήτηση με τον συνθέτη σχετικά με το έργο:
Κ.Γ. Πως ξεκίνησε η ιδέα γι αυτό το project;
Π.Θ. Aπό καιρό -πολύ ίσως καιρό, από την παιδική μου ηλικία- ενέδιδα στην γοητεία της μουσικής του κινηματογράφου. Όταν στα 2003 η σκηνοθέτις Ζωή Ξανθοπούλου μου πρότεινε να γράψω τη μουσική της μικρού μήκους ταινίας της «Η Πρώτη μας Νύχτα» για το 26ο Φεστιβάλ Δράμας άρχισα να περπατώ δειλά – δειλά στα μονοπάτια της ηχητικής επένδυσης. Πολύ αργότερα, στα τέλη του 2015, και έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα πιο συνειδητής παρατήρησης της μουσικής συνοδείας στις μεγάλες κινηματογραφικές ταινίες, ήρθα και πάλι σε δημιουργική επαφή με το αντικείμενο. Αφορμή στάθηκε η πρόσκληση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου με συνοδεία ζωντανής μουσικής, Αλέξανδρου Μούζα, που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και φέτος για 7η συνεχή χρονιά με θέμα «Έρωτας κι Ερωτισμός». Οι συνθέτες που ανταποκρίθηκαν με το έργο τους στο κάλεσμα ήταν οι Ναταλία Μαυράκη, Αργυρώ Κολιογιώργη, Ελένη Μητσιάκη, Λεωνίδας Κανάρης, Σπύρος Δεληγιαννόπουλος, Γιάννης Λούκος και Μαρίνα Τζούλη, ενώ παράλληλα προβλήθηκαν και ταινίες με ήδη έτοιμη μουσική επένδυση από συνθέτες όπως οι Peer Raben, και Monica Flaherty. Την μουσική ερμήνευσαν σημαντικοί καλλιτέχνες της σύγχρονης μουσικής Ελληνικής σκηνής.
Κ.Γ. Πως αντιμετώπισες την πρόκληση αυτή;
Π.Θ. Δελεαστική η πρόταση, προκλητικό το εγχείρημα. Έχεις δίκιο λέγοντας «πρόκληση». Σχεδόν μία ώρα και δέκα λεπτά μουσικής, συνεχές χαλί, ταπετσαρία –wall to wall στην τεχνική ορολογία– ήταν ίσως κάτι αδιανόητο να γεμίσει κανείς σε 3 ή 4 μήνες – συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής. Ειδικότερα για μένα, που είμαι συνθέτης της μικρής φόρμας και της υπερβολικής προσοχής στη διάπλαση του υλικού, κάτι τέτοιο φάνταζε δύσκολο ή και αδύνατο ίσως.
Κ.Γ. Έφθασε όμως σε ένα, κατά κοινή ομολογία του κοινού, συναρπαστικό αποτέλεσμα.
Π.Θ. Παρ’ όλα αυτά, ναι, το αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικότατο. Σ’ αυτό σημαντικοί αρωγοί μου στάθηκαν οι σπουδαίοι μουσικοί συνεργάτες μου. Ο κλαρινετίστας Στάθης Κιοσόγλου, ο πιανίστας Αλέξανδρος Μακρής, ο μπασίστας Γιώργος Αρνής και ο drummer Βασίλης Παναγιωτόπουλος. Η βοήθεια τους στην υλοποίηση του έργου ήταν ανεκτίμητη. Αυτά είναι και τα όργανα που δίνουν τον ήχο στην ομώνυμη 19μερή σουίτα που έγραψα για τη μουσική της ταινίας. Η ανταπόκριση του κοινού και τα μηνύματα που δεχόμασταν για μέρες μετά ήταν ενθουσιώδη.
Κ.Γ. Ποια ήταν η δική σου «ανάγνωση» της ταινίας;
Π.Θ. Βλέποντας επανειλημμένα την ταινία και αφού δεν μπόρεσα να αντισταθώ, κατ’ αρχήν, στο ακαταμάχητο sex appeal της πρωταγωνίστριας, αλλά και στο υπέροχο σενάριο που στήριζαν με εξαιρετικό τρόπο οι δύο συμπρωταγωνιστές, αποφάσισα να απομακρυνθώ από τη συνήθεια των συνθετών του βωβού κινηματογράφου να συνοδεύουν την ακολουθία των σκηνών με μια συνεχή, και πολλές φορές θεματικά όχι σε απόλυτη αλληλουχία, μουσική μαζί τους. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί σε κάθε καρέ, σε κάθε δευτερόλεπτο –γιατί τότε θα είχαμε μουσική cartoon– αλλά σίγουρα στην ταινία υπάρχουν στιγμές που αναζητούν με έμφαση κάτι τέτοιο. Για να το πετύχω αυτό, σκέφτηκα λοιπόν να πορευτώ με γνώμονα μια a la maniere de προσέγγιση με βάση την φρασεολογία της μουσικής της εποχής (jazz, ballroom dance κ.λ.π.) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις παραπάνω στιγμές (αλλαγή ύφους, ρυθμού, διάθεσης κ.λ.π.), Σε κάποια σημεία δεν μπορώ να πω ότι απέφυγα το αγαπημένο μου jazz λεξιλόγιο που με οδήγησε σε ελαφρώς αναχρονιστική προσέγγιση (ίσως και cool jazz των 50s) σε σχέση με τις αυστηρές προδιαγραφές της ηχητικής δόμησης της μουσικής της δεκαετίας του 20 και του 30.
Κ.Γ. Και η «υλοποίηση» του έργου;
Π.Θ. Αυτό είναι μια μάλλον πονεμένη ιστορία γιατί άλλο είναι το να γράφεις τη μουσική με τον σκοπό να έχεις τον απόλυτο συγχρονισμό με τις sequences της ταινίας, και άλλο είναι να καταφέρνεις αυτόν τον συγχρονισμό σε «ζωντανή» παρουσίαση. Αυτό ίσως ήταν και το δυσκολότερο μέρος της υλοποίησης. Πιστεύω ότι σε ένα μεγάλο μέρος των σκηνών το πετύχαμε, παρά την δεδομένη απειρία μου στη διεύθυνση του συνόλου. Πάντως ένα τέτοιο project για να φθάσει στην ολοκλήρωση του χρειάζεται πολλές- πολλές πρόβες, αλλά και, ίσως, μια studio ηχογράφηση για να πετύχει κανείς την απόλυτη σύμπτωση ήχου – εικόνας.
Κ.Γ. Τα σχέδια σου για το άμεσο μέλλον;
Π.Θ. Θα έχω την χαρά, με την ομάδα μου να παρουσιάσουμε το “It” με τη μουσική του, μαζί με τρεις ακόμη ταινίες από το Αθηναϊκό φεστιβάλ στην Κύπρο, στα πλαίσια του Live Music in Silent Film και τη σειρά en live που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο Shoe Factory, το τριήμερο 27 ως 29 Ιανουαρίου της επόμενης χρονιάς. Παράλληλα, έχω ήδη προγραμματίσει ρεσιτάλ και συναυλίες με έργα μου στην Ελλάδα και το εξωτερικό στη σεζόν που ξεκινά. Όσο για την κινηματογραφική μουσική, ελπίζω σύντομα να έχω την ευκαιρία να ακολουθήσω και πάλι το φανταστικό αυτό ταξίδι στους ήχους της 7ης τέχνης με τη μουσική μιας ακόμη ταινίας.
Θα ήθελα, κλείνοντας, να αναφέρω την έκδοση του έργου από τους διαδικτυακούς εκδοτικούς οίκους SheetMusicPlus (http://www.sheetmusicplus.com/), και Musica Neo (http://www.musicaneo.com/) στους οποίους σταδιακά «ανεβάζω» το σύνολο των έργων μου. Επίσης κάποια από τα έργα μου κυκλοφορούν ήδη στο Free-Scores (http://www.free-scores.com/) όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τα βρουν δωρεάν.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω το TaR για την παρούσα συνέντευξη.
Η μουσική των ταινιών αυτών -συνήθως αυτοσχέδιες απόπειρες ενός πιανίστα ικανού αυτοσχεδιαστή- μας έχουν συνηθίσει στο ύφος και ήθος του ήχου μιας ολόκληρης εποχής. Από τις πρώτες απόπειρες καταγραμμένης επάνω στο φιλμ μουσικής (όπως το περίφημο Броненосец Потемкин (1925) («Θωρηκτό Ποτέμκιν») του Sergei Eisentstein με την τόσο χαρακτηριστική μουσική επένδυση του Sergei Prokoffiev) ως τις τελευταίες προσπάθειες πριν ο ομιλών ήχος κατακλύσει τις κινηματογραφικές αίθουσες, οι συνθέτες έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους συνοδεύοντας τις φιλμικές sequences κάτω από τις αυστηρές σκηνοθετικές οδηγίες και αφήνοντας σε μας μικρά ή μεγάλα αριστουργήματα.
Η κινηματογραφική ταινία “It” του 1927 των Clarence Badger και Josef von Sternberg, πρώτη στα box office της εποχής είναι μια τέτοια περίπτωση. Πρωταγωνιστές, το sex idol της εποχής, η δημοφιλής Clara Bow και μαζί της ο jeune premier Antonio Moreno με τον γεμάτο τακτ, αλλά και αρκετή δόση αφέλειας William Austin στον συνοδευτικό ρόλο.
Η υπόθεση βασίζεται σε ένα πραγματικό άρθρο του περιοδικού Cosmopolitan της Elynor Glyn -η οποία εμφανίζεται στην ταινία υποδυόμενη τον εαυτό της- ομότιτλο της ταινίας (“It”) και κινείται γύρω από τις προσπάθειες μιας εργαζόμενης σε πολυκατάστημα κοπέλας να κερδίσει τον αγαπημένο της που δεν είμαι άλλος από τον εκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του καταστήματος…
“It”: «Η ποιότητα που διακρίνει κάποιους που έλκουν τους άλλους με μια μαγνητική δύναμη. Με το “It” μπορείς να κερδίσεις όλους τους άνδρες αν είσαι γυναίκα και όλες τις γυναίκες αν είσαι άνδρας. Το “It” μπορεί να είναι μια ποιότητα νοητική, όπως επίσης και ένα χάρισμα φυσικής έλξης».
Χαμένη η ταινία για πολλά χρόνια μετά την πρώτη της επιτυχία στις αμερικάνικες αίθουσες ξαναβρέθηκε το 1960 στην Πράγα και δέχθηκε δύο επίσημες μουσικές επενδύσεις. Την πρώτη, πιανιστική, στα 1975 από τον συνθέτη και παραγωγό William P. Perry και την δεύτερη, ορχηστρική, στα 1992 από τον γνωστό για την ηχητική του επέμβαση στις ταινίες του βωβού κινηματογράφου συνθέτη και αρχιμουσικού Carl Davis.
Στα χέρια του συνθέτη Παναγιώτη Θεοδοσίου έφθασε με αφορμή το 7ο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου με συνοδεία ζωντανής μουσικής που διευθύνει ο συνθέτης και διδάσκων μουσική του κινηματογράφου Αλέξανδρος Μούζας και που έγινε για έβδομη συνεχή χρονιά στις αίθουσες του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης» τον Ιούνιο που μας πέρασε.
Ακολουθεί μια μικρή συζήτηση με τον συνθέτη σχετικά με το έργο:
Κ.Γ. Πως ξεκίνησε η ιδέα γι αυτό το project;
Π.Θ. Aπό καιρό -πολύ ίσως καιρό, από την παιδική μου ηλικία- ενέδιδα στην γοητεία της μουσικής του κινηματογράφου. Όταν στα 2003 η σκηνοθέτις Ζωή Ξανθοπούλου μου πρότεινε να γράψω τη μουσική της μικρού μήκους ταινίας της «Η Πρώτη μας Νύχτα» για το 26ο Φεστιβάλ Δράμας άρχισα να περπατώ δειλά – δειλά στα μονοπάτια της ηχητικής επένδυσης. Πολύ αργότερα, στα τέλη του 2015, και έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα πιο συνειδητής παρατήρησης της μουσικής συνοδείας στις μεγάλες κινηματογραφικές ταινίες, ήρθα και πάλι σε δημιουργική επαφή με το αντικείμενο. Αφορμή στάθηκε η πρόσκληση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου με συνοδεία ζωντανής μουσικής, Αλέξανδρου Μούζα, που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και φέτος για 7η συνεχή χρονιά με θέμα «Έρωτας κι Ερωτισμός». Οι συνθέτες που ανταποκρίθηκαν με το έργο τους στο κάλεσμα ήταν οι Ναταλία Μαυράκη, Αργυρώ Κολιογιώργη, Ελένη Μητσιάκη, Λεωνίδας Κανάρης, Σπύρος Δεληγιαννόπουλος, Γιάννης Λούκος και Μαρίνα Τζούλη, ενώ παράλληλα προβλήθηκαν και ταινίες με ήδη έτοιμη μουσική επένδυση από συνθέτες όπως οι Peer Raben, και Monica Flaherty. Την μουσική ερμήνευσαν σημαντικοί καλλιτέχνες της σύγχρονης μουσικής Ελληνικής σκηνής.
Κ.Γ. Πως αντιμετώπισες την πρόκληση αυτή;
Π.Θ. Δελεαστική η πρόταση, προκλητικό το εγχείρημα. Έχεις δίκιο λέγοντας «πρόκληση». Σχεδόν μία ώρα και δέκα λεπτά μουσικής, συνεχές χαλί, ταπετσαρία –wall to wall στην τεχνική ορολογία– ήταν ίσως κάτι αδιανόητο να γεμίσει κανείς σε 3 ή 4 μήνες – συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής. Ειδικότερα για μένα, που είμαι συνθέτης της μικρής φόρμας και της υπερβολικής προσοχής στη διάπλαση του υλικού, κάτι τέτοιο φάνταζε δύσκολο ή και αδύνατο ίσως.
Κ.Γ. Έφθασε όμως σε ένα, κατά κοινή ομολογία του κοινού, συναρπαστικό αποτέλεσμα.
Π.Θ. Παρ’ όλα αυτά, ναι, το αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικότατο. Σ’ αυτό σημαντικοί αρωγοί μου στάθηκαν οι σπουδαίοι μουσικοί συνεργάτες μου. Ο κλαρινετίστας Στάθης Κιοσόγλου, ο πιανίστας Αλέξανδρος Μακρής, ο μπασίστας Γιώργος Αρνής και ο drummer Βασίλης Παναγιωτόπουλος. Η βοήθεια τους στην υλοποίηση του έργου ήταν ανεκτίμητη. Αυτά είναι και τα όργανα που δίνουν τον ήχο στην ομώνυμη 19μερή σουίτα που έγραψα για τη μουσική της ταινίας. Η ανταπόκριση του κοινού και τα μηνύματα που δεχόμασταν για μέρες μετά ήταν ενθουσιώδη.
Κ.Γ. Ποια ήταν η δική σου «ανάγνωση» της ταινίας;
Π.Θ. Βλέποντας επανειλημμένα την ταινία και αφού δεν μπόρεσα να αντισταθώ, κατ’ αρχήν, στο ακαταμάχητο sex appeal της πρωταγωνίστριας, αλλά και στο υπέροχο σενάριο που στήριζαν με εξαιρετικό τρόπο οι δύο συμπρωταγωνιστές, αποφάσισα να απομακρυνθώ από τη συνήθεια των συνθετών του βωβού κινηματογράφου να συνοδεύουν την ακολουθία των σκηνών με μια συνεχή, και πολλές φορές θεματικά όχι σε απόλυτη αλληλουχία, μουσική μαζί τους. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί σε κάθε καρέ, σε κάθε δευτερόλεπτο –γιατί τότε θα είχαμε μουσική cartoon– αλλά σίγουρα στην ταινία υπάρχουν στιγμές που αναζητούν με έμφαση κάτι τέτοιο. Για να το πετύχω αυτό, σκέφτηκα λοιπόν να πορευτώ με γνώμονα μια a la maniere de προσέγγιση με βάση την φρασεολογία της μουσικής της εποχής (jazz, ballroom dance κ.λ.π.) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις παραπάνω στιγμές (αλλαγή ύφους, ρυθμού, διάθεσης κ.λ.π.), Σε κάποια σημεία δεν μπορώ να πω ότι απέφυγα το αγαπημένο μου jazz λεξιλόγιο που με οδήγησε σε ελαφρώς αναχρονιστική προσέγγιση (ίσως και cool jazz των 50s) σε σχέση με τις αυστηρές προδιαγραφές της ηχητικής δόμησης της μουσικής της δεκαετίας του 20 και του 30.
Κ.Γ. Και η «υλοποίηση» του έργου;
Π.Θ. Αυτό είναι μια μάλλον πονεμένη ιστορία γιατί άλλο είναι το να γράφεις τη μουσική με τον σκοπό να έχεις τον απόλυτο συγχρονισμό με τις sequences της ταινίας, και άλλο είναι να καταφέρνεις αυτόν τον συγχρονισμό σε «ζωντανή» παρουσίαση. Αυτό ίσως ήταν και το δυσκολότερο μέρος της υλοποίησης. Πιστεύω ότι σε ένα μεγάλο μέρος των σκηνών το πετύχαμε, παρά την δεδομένη απειρία μου στη διεύθυνση του συνόλου. Πάντως ένα τέτοιο project για να φθάσει στην ολοκλήρωση του χρειάζεται πολλές- πολλές πρόβες, αλλά και, ίσως, μια studio ηχογράφηση για να πετύχει κανείς την απόλυτη σύμπτωση ήχου – εικόνας.
Κ.Γ. Τα σχέδια σου για το άμεσο μέλλον;
Π.Θ. Θα έχω την χαρά, με την ομάδα μου να παρουσιάσουμε το “It” με τη μουσική του, μαζί με τρεις ακόμη ταινίες από το Αθηναϊκό φεστιβάλ στην Κύπρο, στα πλαίσια του Live Music in Silent Film και τη σειρά en live που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο Shoe Factory, το τριήμερο 27 ως 29 Ιανουαρίου της επόμενης χρονιάς. Παράλληλα, έχω ήδη προγραμματίσει ρεσιτάλ και συναυλίες με έργα μου στην Ελλάδα και το εξωτερικό στη σεζόν που ξεκινά. Όσο για την κινηματογραφική μουσική, ελπίζω σύντομα να έχω την ευκαιρία να ακολουθήσω και πάλι το φανταστικό αυτό ταξίδι στους ήχους της 7ης τέχνης με τη μουσική μιας ακόμη ταινίας.
Θα ήθελα, κλείνοντας, να αναφέρω την έκδοση του έργου από τους διαδικτυακούς εκδοτικούς οίκους SheetMusicPlus (http://www.sheetmusicplus.com/), και Musica Neo (http://www.musicaneo.com/) στους οποίους σταδιακά «ανεβάζω» το σύνολο των έργων μου. Επίσης κάποια από τα έργα μου κυκλοφορούν ήδη στο Free-Scores (http://www.free-scores.com/) όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τα βρουν δωρεάν.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω το TaR για την παρούσα συνέντευξη.
Γερμανική Ραδιοφωνία
(Deutsclandfunk)
Εκπομπή: "Μουσική Σκηνή"
του Peter Krause
"Ορχήστρα δίχως Χρώματα - Η Μουσική στην Ελλάδα της Κρίσης"
(Orchester ohne Farben - Musik in Griechenland der Krise)
Συμμετέχοντες αρχιμουσικοί
Θεόδωρος Αντωνίου, Μίλτος Λογιάδης
Συμμετέχοντες συνθέτες
Παναγιώτης Θεοδοσίου, Φανή Κοσώνα, Γιώργος Καλούδης, Αλέξανδρος Μούζας.
Δευτέρα 3 Αυγούστου 2015
https://www.deutschlandfunk.de/athens-musikwelt-und-die-krise-orchester-ohne-farben.1992.de.html?dram:article_id=326330
Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"
Δευτέρα 3 Ιουνίου 2013
Συναυλιακό Τοπίο ηχητικής "Metamorphosis"
Συνέντευξη στον Γιώργο Κιούση
Στήλη "Ανθρώπινα"
Εφημερίδα "Καθημερινή"
Σάββατο 26 Μαΐου 2013
Έντυπη Έκδοση
" TaR"
Διαδικτυακό Περιοδικό
με Αφορμή την Κιθάρα
Φεβρουάριος 2012
Ηλεκτρονική Έκδοση
Κυκλοφορίες CD
"Μεταμόρφωσις"
Μια εμπνευσμένη και έγκυρη μουσική γενιά
δημιουργεί και συνεχίζει!
Σπύρος Κοντός, όμποε
Λητώ Θώμου, πιάνο
της Έφης Αγραφιώτη
http://www.tar.gr/content/content/print.php?id=3920
Εφημερίδα "Καθημερινή"
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010
Έντυπη Έκδοση
Εφημερίδα "Καθημερινή"
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010
Έντυπη Έκδοση
Classicalmusic.gr
Διαδικτυακό περιοδικό για την Κλασική Μουσική
Συνέντευξη με τον Παναγιώτη Θεοδοσίου
στην Εβίτα Αντωνέλλου
11 Σεπτεμβρίου 2008
Ηλεκτρονική Έκδοση
Στις 9 Δεκεμβρίου στο μουσείο Μπενάκη η συναυλία «στον αστερισμό του Μπαχ» αφιερωμένη στο Μπαχ, με έργα δικά του ή εμπνευσμένα από το έργο του ή από το όνομα του.
Στη συναυλία συμμετέχουν νέοι αξιόλογοι συνθέτες ανάμεσά τους και ο Παναγιώτης Θεοδοσίου. Τον συνάντησα στο σπίτι του και μιλήσαμε για το έργο του που θα παρουσιαστεί σε αυτή τη συναυλία αλλά και για πολλά άλλα ζητήματα με κεντρικό άξονα πάντα τη μουσική.
Στην ιδιαίτερη αυτή συναυλία συμμετέχετε με ένα ορχηστικό έργο, ένα κοντσέρτο που θα ακουστεί το τρίτο μέρος του, στην πιανιστική του εκδοχή.
Το δικό μου έργο γράφτηκε πριν από δυο χρόνια, έχει τρία μέρη και είναι συνειδητά κλασικότροπο. Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στον Brahms και τον Shostakovich, το δεύτερο στον Bartok και το τρίτο σε τρεις συνθέτες: τον Prokofiev, τον Hintemith και βεβαίως τον Bach. Το δεύτερο μέρος είναι σαφώς πιο μοντέρνο σε σχέση με τα άλλα δύο. Ελπίζω σύντομα να έχουμε την ευκαιρία κάποια στιγμή να ακούσουμε ολόκληρο το κονσέρτο. Εξάλλου θα πρέπει να πω εδώ ότι ως και πριν δυο ή τρία χρόνια το ενδιαφέρον μου στρεφόταν κυρίως γύρω από πιο μοντέρνα ιδιώματα.
Η στροφή μου στο νεοκλασικό ύφος είναι εμποτισμένη από τη μουσική του Shostakovich και του Prokofiev, συνθέτες που αγαπούσα από τη νεότητά μου. Να τώρα που τους ξανασυναντώ τώρα με ένα πιο προσωπικό και δημιουργικό τρόπο, ειδικότερα μάλιστα τον πρώτο, κάτι που είναι φανερό ίσως και στα τρία μέρη του έργου.
Ξεκίνησα να γράφω το κοντσέρτο εντελώς ερασιτεχνικά για μια φίλη και συνάδελφο οι τεχνικές και η εμπειρία της οποίας στη σύγχρονη μουσική βρίσκονταν σε αρκετά πρώιμο επίπεδο Έτσι το όλο σχέδιο ήταν για μένα μια πρόκληση, κάτι σαν σπουδή στο νεοκλασσικό ύφος. Στην πορεία όμως το έργο γινόταν τεχνικά και ερμηνευτικά όλο και πιο δύσκολο με αποτέλεσμα κατά την ολοκλήρωσή του να πάρει μια μορφή εντελώς διαφορετική μορφή από αυτήν που είχα στο μυαλό μου.. Στη συνέχεια, άρχισα να το γνωστοποιώ σε διάφορους σολίστες και πολλοί έδειξαν ενδιαφέρον.
Ο Κωνσταντίνος Παπαδάκης, ο οποίος διδάσκει στη Βοστόνη, παλιός και πολύ καλός μου φίλος από την εποχή της στρατιωτικής μας θητείας και εκπληκτικός πιανίστας, το δέχτηκε με πολύ χαρά, ασχολήθηκε μαζί του και το έμαθε πολύ γρήγορα.
Εκείνη την εποχή υπήρξε μια ευτυχής συγκυρία. Είχα δώσει το κοντσέρτο μου στον Αλέξανδρο Μυράτ ο οποίος μου τηλεφώνησε ενθουσιασμένος και μου πρότεινε να το συμπεριλάβει στο πρόγραμμα της Καμεράτας για την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο του Μεγάρου με σολίστ τον Κωνσταντίνο.
Δυστυχώς για κάποιους άλλους λόγους, δεν μπήκε στο πρόγραμμα τότε.
Πως φτάσατε σε αυτή τη συναυλία;
Δέχθηκα μια πρόταση από τον Γιώργο Κουρουπό - και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα για την ευκαιρία που μου έδωσε - ο οποίος είχε δει την παρτιτούρα και είχε εκφραστεί θετικά για το έργο. Μου πρότεινε λοιπόν την παρούσα συναυλία.
Βέβαια αρχικά αντιμετώπισα το πρόβλημα αν θα ήταν θεμιτό να απομονώσω το 3ο μέρος από το κοντσέρτο μια και αυτό ήταν ο συνδετικός κρίκος με την θεματολογία της συναυλίας. Στην ουσία όμως και τα τρία τα μέρη του έργου μπορούν να παρουσιαστούν ανεξάρτητα σαν concertante κινήσεις για πιάνο και έγχορδα καθώς δεν υπάρχει θεματική η άλλη συνάφεια μεταξύ τους εκτός βέβαια από την τυπική ακολουθία ρυθμικής αγωγής (Γρήγορο-αργό-γρήγορο) και την αναφορά στους συνθέτες του παρελθόντος. Έτσι αποφασίσαμε να το συμπεριλάβουμε στη συναυλία.
Ο Κωνσταντίνος εξαιτίας των υποχρεώσεων στο Πανεπιστήμιο στη Βοστόνη δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στην προγραμματισμένη ημερομηνία, και έτσι το δύσκολο έργο ανέλαβε η πολύ καλή μου φίλη και εξαίρετη σολίστ Λορέντα Ράμου - την ευχαριστώ γι αυτό.
Ποια μουσικά στάδια περάσατε;
Όπως όλοι οι σπουδαστές στην Ελλάδα της ηλικίας των 16 μέχρι 26 που σπουδάζουν στα ωδεία, είχα κι εγώ τη μανία να κάνω οπωσδήποτε κάτι καινούργιο (ως ένα σημείο αυτό είναι υγιές. Αρκεί να μην περιφρονούμε ελαφρά τη καρδία ό,τι έχει προηγηθεί!) Έτσι πριν ακόμη καλά - καλά τελειώσω τις βασικές μου σπουδές της Αρμονίας και της Αντίστιξης άρχισα να πειραματίζομαι με τις νέες μορφές της μουσικής γλώσσας που καθόρισαν την ιστορία της μουσικής από το δωδεκάφθογγο και ύστερα. Ποτέ δεν ασχολήθηκα με πειράματα γύρω από τον ίδιο τον ήχο και την επεξεργασία του. Ποτέ άλλωστε δεν με έλκυε η concrete ή η ηλεκτρονική μουσική.
Αυτό τελικά στο οποίο κατέληξα, και για πολλά χρόνια συνέχισα να ακολουθώ, είναι ένα μάλλον μη τονικό με την παραδοσιακή έννοια ιδίωμα με μια προσωπική χρήση της σειραϊκής διαδικασίας μη απαλλαγμένης από τις αγαπημένες μου «τονικές» έλξεις (ας είναι καλά ο Berg και ο Messiaen, αλλά και ο Takemitsu!)
Παιδεία στα ωδεία της Ελλάδας
Βρίσκεται σε κρίση τα τελευταία … 100 χρόνια μαζί με τον Ελληνικό Πολιτισμό. Η παιδεία που ένας νέος σπουδαστής μπορεί να γνωρίσει δεν εξαρτάται, δυστυχώς ή ευτυχώς, από τα ωδεία γιατί ούτε αυτά ούτε το κράτος αναλαμβάνουν την ευθύνη να κάνουν κάτι γι αυτό αλλά από τον συγκεκριμένο και μόνο καθηγητή που θα διδάξει. Η σημασία του ήθους και της κατάρτισης του καθηγητή, αλλά και της προσωπικής σχέσης μαζί του, είναι βέβαια πολύ σημαντικά στοιχεία για έναν μαθητευόμενο, κι αυτό ισχύει παντού, αλλά όταν υπάρχει έλλειψη υποδομής σε στοιχειώδεις απαιτήσεις του μαθήματος τότε πραγματικά πολλά πράγματα καθίστανται αυτόματα ανενεργά.
Γι αυτό και θεωρώ τους σπουδαστές (και όχι μόνο) της μουσικής στην Ελλάδα ήρωες για το πολλές φορές εκπληκτικό αποτέλεσμα που φέρνουν στην διάρκεια των σπουδών τους (αλλά και αργότερα!)
Εγώ είχα καθηγητή τον Μιχάλη Τραυλό και τον ακολουθούσα σε κάθε του βήμα σε όποιο Ωδείο κι αν πήγαινε. Για μένα είναι ένας ανεπανάληπτος δάσκαλος. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, όπως είπα και πριν να έχεις μία προσωπική επαφή με το δάσκαλο σου. Με το Μιχάλη εξάλλου είμαστε και φίλοι. Πάντα, θυμάμαι, με οδηγούσε ένα βήμα πιο πέρα στην προσωπική μου αυτή σχέση με τον ήχο, την οποία πάντα σεβόταν. Μου πρότεινε πάντα καινούργιες λύσεις και μου κέντριζε το ενδιαφέρον να αναζητήσω δικές μου. Παράδειγμα. Μου έλεγε «γράψε μου 3 κομμάτια για πιάνο τα οποία να μην είναι δωδεκάφθογγα, να μην είναι τονικά με την κλασσική έννοια. Βρες κάτι άλλο».
Καρπός αυτής της δουλειάς ήταν η σύνθεση με την χρήση της συμμετρίας των διαστημάτων που ήταν και ο εσωτερικός παράγοντας ενοποίησης της πορείας του ήχου σε πολλά από τα μεταγενέστερα έργα μου.
Επίσης οι σπουδές του πιάνου τις οποίες έκανα στο μεγαλύτερο μέρος τους και τελείωσα με την Έφη Αγραφιώτη, ήταν ένα άλλο μεγάλο σχολείο για την συνθετική αλλά και την προσωπική μου πορεία. Κοντά της έμαθα πράγματα που ξεπερνούσαν την πιανιστική τεχνική και εισχωρούσαν σε θέματα ερμηνείας, φιλοσοφίας καθώς και της ίδιας της ζωής. Σίγουρα της χρωστάω πολλά σαν συνθέτης, σαν πιανίστας και σαν άνθρωπος.
Από τα χρόνια της σπουδής της Αρμονίας είχα ξεκινήσει να γράφω το πρώτο μου έργο, μια χορωδιακή μελοποίηση του γνωστού επιλύχνιου ύμνου της Ορθόδοξης Εκκλησίας , που είναι το περίφημο «Φως Ιλαρόν» που ψάλουμε στην ακολουθία του Εσπερινού. Πρέπει να πω ότι πάντα είχα ιδιαίτερη σχέση με το θρησκευτικό στοιχείο. Ήταν ένας από τους λόγους άλλωστε που με οδήγησαν να σπουδάσω Θεολογία. Πάντα με γοήτευε η μυσταγωγία και αυτό το άλλο το άρρητο που έχουμε μέσα μας, που ψάχνουμε πάντα, αυτό που δεν μπορεί να βγει προς τα έξω λεκτικά παρά μόνο με συνεύρεση και κοινωνία.
Ως έφηβος είχα διαβάσει πάρα πολλά κείμενα (κοινωνικά, φιλοσοφικά) είχα χαθεί εκεί μέσα και διαρκώς αναρωτιόμουν. Έψαχνα να βρω τι από όλα αυτά μπορεί να είναι αλήθεια. Μόλις όμως διάβαζα πατερικό κείμενο «κόλλαγα», ένοιωθα μια ακατανίκητη έλξη προς τις πραγματικότητες που εξέφραζε.. Δεν ξέρω γιατί, ορισμένα πράγματα στη ζωή μας δεν εξηγούνται, θεωρώ ακόμη ότι η ορθοδοξία κρύβει μέσα της συγκλονιστικές αλήθειες που στις άλλες φιλοσοφικές απόψεις υπάρχουν μονάχα ως ψήγματα.
Σας άρεσε η ατμόσφαιρα της εκκλησίας, η βυζαντινή μουσική;
Δεν έχω σπουδάσει βυζαντινή μουσική αλλά έχω κάτσει στο στασίδι χρόνια. Υπάρχουν μέσα μου ακούσματα αλλά επειδή είμαι εγκεφαλικός τύπος δεν τα έχω αποκωδικοποιήσει όπως θα έπρεπε για να τα αφομοιώσω και να επαναδημιουργήσω μέσα από αυτά. Με ενδιέφερε πιο πολύ ο πλουραλισμός της δύσης, οι πολλές φωνές, κάθετη τοποθέτηση των ήχων, αρμονία και όχι τόσο η μελωδία. Παρόλα αυτά ακόμα και η μελωδία μου βγαίνει μέσα από ένα αρμονικό πλέγμα.
Όλη αυτή η ενατένιση με τη θεολογία από τη μία και από την άλλη η αναζήτηση για νέους ήχους, μ έκανε να χαθώ, από τη μία στον ήχο του Messiaen, από την άλλη σ’ αυτόν του Berg και του Webern. Πάντα με γοήτευε ο καταιγισμός της ηχητικής δημιουργίας ενός δωδεκάφθογγου έργου αλλά με την λεπτότητα και την απέριττη ομορφιά της μικρογραφίας.
Οι νέες ηχητικές που θα κεντρίσουν τη φαντασία του ακροατή είναι το βασικό μέλημά μου και επιπλέον είναι αυτό το ίδιο που θα με οδηγήσει σε νέες πρωτόγνωρες πλευρές του εαυτού μου. Μουσική γράφεις για να καλύψεις αυτό που έχεις μέσα σου και αν μπορεί να γίνει κοινωνός και ο άλλος τότε είσαι ευτυχισμένος. Χρειάζονται και τα δύο αυτά.
Όσοι έλεγαν «η τέχνη για την τέχνη» έρχονταν πάντα σε διάσταση απόψεων μαζί μου, γιατί ήμουν από τη μία εραστής του δωδεκάφθογγου και τεχνοκράτης, αλλά και από την άλλη δεν έπαυα να αναζητώ την τέχνη πέρα από φόρμες και προκαθορισμένα σχήματα. Θα έλεγα ότι όλο αυτό θα με ικανοποιούσε αν βρισκόταν στην υπηρεσία του πνεύματος. Δείτε για παράδειγμα τον Μπάχ που όλο αυτό τον κυκεώνα από αναλογίες, ρυθμικές, μελωδικές, αρμονικές και διαστηματικές, τον οργανώνει μέσα σε ένα κόσμο του απόλυτου και του υπερβατικού έτσι ώστε όλο αυτό το εγκεφαλικό και μηχανιστικό οικοδόμημα, να είναι καθαρό πνεύμα.
Αυτό που το κινεί τον μουσικό λόγο και συγκινεί το κοινό δεν είναι η φόρμα, αλλά το ίδιο το «κινούν» περιεχόμενο. Ο φορμαλισμός, θεωρώ οτι έχει τελειώσει. Τώρα διανύουμε μια νέο-ρομαντική, μια νέο πολυσυλλεκτική, ιστορική διάσταση του μουσικού λόγου.
Επιστρέφουμε στο ρομαντισμό;
Ναι αλλά με ότι έχουμε περάσει ως προϋπόθεση, αλλάζουν τα δεδομένα. Δεν είμαστε νέο-ρομαντικοί ή μετά-ρομαντικοί όπως ο Racmaninoff, τώρα είμαστε πολύ συλλεκτικοί απέναντι στην ιστορία.
Η κλασική μουσική στην Ελλάδα πως αντιμετωπίζεται;
Αυτό είναι πολύ μεγάλο θέμα. Γενικά μιλώντας όμως, στην Ελλάδα έχουμε ένα βασικό χαρακτηριστικό που δύσκολα υπάρχει σε άλλα κράτη της Ευρώπης. Έχουμε μεγαλώσει από τη μία με την ανατολική παράδοση αλλά έχουμε μπολιαστεί με τη δυτική παράδοση. Αυτά είναι δύο πόδια. Αν δεν στηριχθείς καλά σε ένα από αυτά πέφτεις. Δυστυχώς μας έχουν κάνει, πιστεύω εκούσια, από τη μία να μην είμαστε καλά στηριγμένοι στην παράδοσή μας, η οποία έχει ερείσματα χιλιάδες χρόνια πίσω και από την άλλη ούτε την ξένη παράδοση να γνωρίζουμε καλά. Ζούμε σε μία ημιμάθεια ιδιαίτερης υφής. Όσοι βγαίνουν έξω, δεν έχουν αυτή την αστάθεια,. Αποκτούν παιδεία και ως ομογενείς έχουν την ανάγκη να αναβιώσουν και αναβιώνουν μέσα τους την ελληνική παράδοση οπότε και τα δύο στοιχεία είναι σ’ αυτούς δεδομένα. Φυσικά υπάρχει και το πλαίσιο, η υποδομή στο εξωτερικό για να λειτουργήσει ως μαθητής, ως καθηγητής, ως επαγγελματίας μουσικός. Εδώ δυστυχώς δεν υπάρχει αυτό. Έτσι ο Έλληνας του εξωτερικού έχει την αναβιωμένη παράδοση εξ ανάγκης μέσα του, έχει την εσωτερική ανάγκη του νόστου της πατρίδας, έχει την τεχνική υποδομή του πολιτισμικού περιβάλλοντος του, αλλά κυρίως έχει τη γνώση από πρώτη επαφή με το αντικείμενο της Ευρωπαϊκής μουσικής.
Αυτά είναι πολύ βασικά εφόδια που στην Ελλάδα τα έχουμε αποσπασματικά. Όμως έτσι δεν πετυχαίνουμε τίποτα. Επειδή είμαστε και λίγο πονηροί, θεωρούμε ότι θα τα φέρουμε σε πέρας με ευκολία. Όμως η εύκολη λύση, είναι πάντα η χειρότερη. Δεν μπορεί πάντα να μας σώζει η βιασύνη, το άγχος, της τελευταίας στιγμής. Τα καταφέρνουμε βέβαια και ίσως με θεωρήσεις λίγο περίεργο αλλά εγώ πιστεύω ότι ένας λόγος που υπάρχουμε ακόμη ως Έλληνες είναι ο Θεός που μας φυλάει …τι να πω!
Πως βιώνετε τα δύο αυτά μεγέθη της ανατολικής και δυτικής παράδοσης στο έργο σας.
Αυτό είναι κάτι που βιώνω προσωπικά σε καθημερινή βάση.. Από τη μια μέσα μου πάντα ένιωθα ανατολίτης, είχα μία αγωνία που μετασχηματιζόταν σε κινητήρια δύναμη για δημιουργία. Από την άλλη η παλέτα μου, το γλωσσικό, μουσικό μου εργαλείο ήταν η δυτική μουσική. Αγωνιούσα πολλά χρόνια να δέσω αυτά τα δύο πράγματα. Ήταν παρά πολύ δύσκολο και η ζωή με έχει μάθει να μη λύνω τα διλλήματα και τα περίεργα αυτά σημεία της πορείας μου άμεσα και με τομές αλλά περισσότερο να αφήνω την πραγματικότητα και την ιστορία να μιλήσει από μόνη της. Όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου αυτά έρχονται, αρκεί ο συνθέτης να δουλεύει καθημερινά. Να είναι εργάτης της τέχνης. Κάποια στιγμή θα έρθει η έμπνευση, η καλή στιγμή, η λύση στο μυστήριο, το παρακάτω μέτρο, η μορφή του τέλους ενός έργου. Ποτέ δεν προδικάζεις και ποτέ δεν μπορείς να πιαστείς από τη φόρμα για να κάνεις ένα έργο, όπως έγινε συχνά στον 20ο αιώνα κ είμαι αντίθετος σε κάτι τέτοιο. Μπορείς σαφώς να προδιαγράψεις κάποια πράγματα, σαφώς να προσχεδιάσεις και να αυτοσχεδιάσεις μερικές φορές, αλλά το τελικό αποτέλεσμα θα στο πει η καρδιά σου, η ψυχή σου, δεν θα στο πει το μυαλό σου, ο νους σου. Θα στο πει η εσώτερη βούληση και η αυτοσυνειδησία που έχεις μέσα σου. Το γράψιμο της μουσικής δεν είναι μια διαπίστωση, ούτε η λύση μιας εξίσωσης. Είναι πολύ περισσότερο η εξωτερίκευση πραγμάτων τα οποία οδηγούν και μορφοποιούν.
Όταν ο ήχος γίνεται μουσικός λόγος όπως και ο καθημερινός λόγος της γλώσσας μας τότε και μόνο αποκτάει σάρκα και οστά. Τότε γίνεται κάτι. Πριν γίνει είναι κάτι άρρητο το οποίο η εσώτερή σου βούληση το ξέρει αλλά και που το ξέρει…δε γίνεται τίποτα. Μέσα μας υπάρχει ένας κόσμος τον οποίο εμείς αν δεν κάνουμε λόγο, ή μουσικό λόγο δεν τον κατανοούμε. Η έκφραση οδηγεί και τη σκέψη. Ο λόγος δεν είναι απλώς ο λόγος που μιλάμε. Είναι η συμπαντική αναλογία, είναι ο Λόγος ο Υιός του Θεού. Είναι ο λόγος του Θεού προς τον άνθρωπο είναι ο λόγος του ανθρώπου προς το Θεό, είναι ο φωτισμένος πια λόγος του ανθρώπου προς τον άλλο άνθρωπο. Είναι πάρα πολλά πράγματα. Αυτό λοιπόν, το μυστήριο, δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω, δεν ξέρω τι είναι αυτό, υπάρχει αλλά αν εμείς δεν το ψηλαφίσουμε με το δικό μας ανθρώπινο λόγο δεν το κατακτούμε.
Το μεγάλο μου μέλημα ήταν να ενώσω αυτά τα δύο πράγματα την ανατολή με τη δύση. Πέρασα πάρα πολλά χρόνια γράφοντας ή μη, απέχοντας ίσως μέχρι που κάποια στιγμή αφενός κουράστηκα από τον ήχο το δύστροπο, το δυσνόητο και την αγωνία του να καταφέρω κάτι στο ίδιο το υλικό, το εργαλείο, γιατί ουσιαστικά πάλευα με την τεχνική μου, κα αφετέρου όταν βγήκα από αυτή τη λογική άρχισα να σκέφτομαι πιο ελεύθερα και άρχισε η μουσική να με γοητεύει «χωρίς φόβο και πάθος». Πλέον σκέφτομαι λιγότερο οργανωτικά και περισσότερο αφήνομαι. Έχω πάντα στο νου μου την ασφαλιστική δικλείδα της τεχνικής μου αλλά όσο περνάν τα χρόνια απομακρύνομαι και από αυτό.
Ο δάσκαλος μου όταν ξεκίνησα μαζί του μου έλεγε πάντα «προσπάθησε όλα να είναι μέσα σε ένα πλαίσιο λογικό», επειδή ένα παιδί όταν ξεκινάει έχει πάντα μέσα του το στοιχείο του παραλογισμού άκρατο, καθαρό. Στα τελευταία μας μαθήματα μου έλεγε «ξαναβρές το στοιχείο του παράλογου κι απρόβλεπτου».
Το πρώτο μου επίσημο έργο είναι η «Παράκλησις», για κλαρινέτο σόλο του 1991.γραμμένο σε προχωρημένο ιδίωμα και βασισμένο εξολοκλήρου στην συμμετρία των διαστημάτων και την σταδιακή και κλιμακούμενη μεταμόρφωσή τους. Είναι η μουσική μεταφορά της εμπειρίας ενός θρησκευόμενου κατά την διάρκεια της ακολουθίας του Παρακλητικού Κανόνα προς την Θεοτόκο και έχει 7 μέρη.
Περιλαμβάνει ακόμη, στην θεατρική του μορφή, μια εισαγωγή με δύο μοναστηριακά τάλαντα που κρούονται ρυθμικά σε κανόνα υπότους ήχους ενός αναμμένου και ευωδιάζοντος θυμιατού, ενώ ανάμεσα στα μέρη του παρεμβάλλονται τροπάρια από τονΠαρακλητικό Κανόνα.
Το έργο προκάλεσε το ενδιαφέρον των Michel Arrignon , Στάθη Κιοσόγλου και Γιάννη Σαμπροβαλάκη οι οποίοι το ενέταξαν στο ρεπερτόριό τους. Οι δύο τελευταίοι μάλιστα το ερμήνευσαν επανειλημμένα.
Ο τελευταίος ετοιμάζει την δισκογράφισή του , ενώ ο Θεόδωρος Αντωνίου επιμελήθηκε δύο φορές την θεατρική του παρουσίαση.
Συνάντηση ανατολής δύσης επομένως σε αυτό το έργο
Ναι. Εκεί συναντιούνται για πρώτη φορά. Το έργο αυτό βασίζεται, όπως είπα,στην διαστηματική συμμετρία, δεν είναι ούτε τονικό, ούτε ατονάλ. Αναφέρεται κυρίως στην ανταπόκριση ενός πιστού απέναντι στη διάρκεια του Παρακλητικού Κανόνα, στην αγωνία που έχει όταν ζητάει κάτι, την προσδοκία του και το θαύμα στο τέλος. Κρατάει περίπου επτά λεπτά, αλλά μου πήρε ένα χρόνο σχεδόν να το γράψω. Πάλευα μέσα μου να ξεφύγω και από τα μέχρι τότε γνωστά, σειρών τρόπων να φτιάξω ένα έργο και από το καθιερωμένο.
Τα υπόλοιπα έργα που είναι περισσότερο δωδεκάφθογγα όπως η μουσική δωματίου, που έγραψα περισσότερο για τις απαιτήσεις των συναυλιών του ωδείου Σκαλκώτα που κάναμε στο Ατενέουμ σε διεύθυνση Μιχάλη Τραυλού. Και το κουιντέτο και το κουαρτέτο για έγχορδα, είναι όλα γραμμένα σε αυστηρό δωδεκάφθογγο ύφος.
Είναι λίγο παρεξηγημένο το δωδεκάφθγγο, οι μεγάλοι συνθέτες Schoenberg, Berg Webern γράφουν με κύριο μέλημα τον ίδιο τον ήχο και την πορεία του στο μουσικό έργο. Ο Schoenberg μάλιστα επέμενε ότι δεν υπάρχει ατονική μουσική, παρά μόνο μη τονική με την έννοια της παραδοσιακής αρμονικής τριάδας. Μας ενδιαφέρει ο ήχος. Όσοι ήταν επίγονοι αυτού του συστήματος, δεν έγραψαν σπουδαία έργα. επειδή μείνανε στην τεχνική. Η μέθοδος του δωδεκάφθογγου δεν είναι τίποτα, όπως και μία τονική κλίμακα μόνη της δε λέει τίποτα. Έχει τα κέντρα βάρους της, τα σημεία που πρέπει να κάτσεις, τα σημεία έλξης, το θέμα είναι εσύ τι επιλέγεις από αυτά.
Η περίοδος της τονικής μουσικής;
Το πρώτο μου τονικό έργο ήταν ένα κοντσέρτο για τσέλο του οποίου έχω ολοκληρώσει το πρώτο μέρος και που είναι αφιερωμένο στον Μ. Χατζιδάκι.
Τα επόμενα έργα μου χαρακτηρίζονταν από μικρότερη τονική προφάνεια, αλλά με υψηλές απαιτήσεις, πιο προχωρημένα τεχνικά
Η αλλαγή όμως έγινε στο κοντσέρτο για τσέλο. Εκεί άρχισα να αφήνομαι γιατί είχα ανάγκη να ξεφύγω από το σκιερό μέρος της δωδεκάθογγης μουσικής και από τα έργα μου εκείνα στα οποία έβλεπα την δοδεκάφθογγη μέθοδο σαν αντίπαλο …κι εγώ σαν τονικός καταλύτης να προσπαθώ να χαλάσω τη σειρά.
Είναι σαν διάλογος;
Ναι, ακριβώς. Έπρεπε όμως να εξαντλήσω όλες τις δυνατότητες που μου έδινε το υλικό μου για να προχωρήσω. Ο αποχαιρετισμός στο δωδεκάφθογγο ήταν το κουαρτέτο εγχόρδων, το οποίο παίχθηκε στη Βοστόνη περίσυ τον Απρίλιο με την ALEA III και τον Θεόδωρο Αντωνίου.
Έχεις άγχος όταν παίζουν έργα σου;
Βέβαια πάρα πολύ. Αρχικά για το πώς θα παίξουν οι μουσικοί, ύστερα αν θα έχει ενδιαφέρον αυτό που έχω κάνει γιατί η πραγμάτωση του ήχου από το νου στο χώρο εγκυμονεί πάντα κινδύνους.
Το κοινό στην Ελλάδα πως αντιμετωπίζει τη νέα μουσική;
Η νέα γενιά μουσικών έχει πιστεύω άλλες προδιαγραφές. Έχει πληρέστερη κατάρτιση και παίζουν μουσική και αυτός είναι ένας λόγος που έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για αυτή τη μουσική στη χώρα μας. Πιστεύω ότι η επόμενη δεκαετία θα δώσει πολύ δυνατά πράγματα. Γενικά όμως η κλασική μουσική έχει πολύ μικρό κοινό κ επειδή τα μέσα ενημέρωσης είναι σχολείο που δυστυχώς λειτουργεί όπως λειτουργεί στην Ελλάδα, μερικά ωδεία και μία ανύπαρκτη Ακαδημία δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Πρέπει να αλλάξει από βάθους αυτό. Σήμερα τα πράγματα είναι εμπόριο, η ίδια η παραγωγή είναι νύχτα.
Οι μαθητές σου συνθέτουν;
Ναι και είναι πολύ καλοί. Πιστεύω ότι τους έχω εμπνεύσει τη σύνθεση. Στο «Ημερολόγιο ενός Παιδιού» τα παιδικά κομμάτια που ετοιμάζω αυτή την περίοδο είναι προσωπικές εμπειρίες που μου βγάζουν την παιδική μου πλευρά (γνωστή και άγνωστη) στην οποία συμπεριλαμβάνονται και 5 πολύ ενδιαφέροντα κομμάτια μαθητών μου.
Θα ήθελα σ’αυτό το σημείο να καταθέσω την εμπειρία μου από τη συνεργασία μου με την χορωδιακή και ορχηστρική ομάδα των Εκπαιδευτηρίων «ΓΕΙΤΟΝΑ» της οποία είμαι υπεύθυνος τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Παιδιά και ενήλικες, μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, αλλά και καθηγητές συνυπάρχουν και συμμετέχουν με απίστευτο ζήλο και ενθουσιασμό σε μουσικές παραστάσεις που δεν παύουν να μας εκπλήσσουν.
Τα παιδιά έχουν σίγουρα να μας δώσουν πολύ περισσότερα από αυτά που εμείς περιμένουμε!
Σας ευχαριστούμε πολύ περιμένουμε αυτή τη συναυλία αλλά και επόμενες
Κ εγώ ευχαριστώ…
Περιοδικό "Jazz και Τζαζ"
τ.145, Απρίλιος 2005
Έντυπη Έκδοση
Πράξεις Λόγιας Μουσικής
Γράφει ο Θωμάς Ταμβάκος
Ο Παναγιώτης Θεοδοσίου δεν είναι, όπως θα έπρεπε, ευρύτερα γνωστός στον χώρο της λόγιας μουσικής. Εν τούτοις, όσοι ευτύχησαν ν' ακούσουν δείγματα της θαυμάσιας μουσικής γραφής του, στις συναυλίες στις οποίες ερμηνεύθησαν έργα του, άκρως εντυπωσιασμένοι, εξ' όσων γνωρίζω, δεν ξεχνούν τον δημιουργό τους. Το παρόν άρθρο έρχεται λοιπόν να λειτουργήσει ως ελάχιστη συμβολή στην περαιτέρω δημοσιοποίηση της ζείδωρης καλλιτεχνικής παρουσίας του.
Στο βιογραφικό του Παναγιώτη Θεοδοσίου εντοπίζονται μουσικές σπουδές πιάνου (αρχικώς) με την Έφη Αγραφιώτη, στο Ωδείο Κασσιανή Αλεξοπούλου οι οποίες περατώνονται με ανάλογο δίπλωμα (1996). Επίσης, σπουδές θεωρητικών, στα Ωδεία Ν. Σκαλκώτας και Σύγχρονο (1986-90), στις τάξεις του συνθέτη Μιχάλη Τραυλού. Με τον ίδιο αρχίζει μαθήματα στην σύνθεση τα οποία καταλήγουν με την –τυπική– απόκτηση του ανάλογου διπλώματος (2005).
Στην μουσική εργογραφία του, το πρώτο έργο καταγράφεται από το 1984. Αφορά το «Φως Ιλαρόν» για μεικτή χορωδία και είναι μελοποίηση του γνωστού επιλύχνιου ύμνου της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας. Από το 1990 ξεκινά η μουσικοπαιδαγωγική προσφορά του, αρχικώς από το Ωδείο Κ. Αλεξοπούλου και την Αιολική Μουσική Σχολή. Επίσης στην πενταετία 1989-94 παρουσιάζει μουσικολογικές εκπομπές στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ι. Συνόδου. Το 1991 η εξαιρετική 7μερής «Παράκλησις» για κλαρινέτο κοσμεί την εργογραφία του, ως λαμπρό δείγμα γραφής του. Γραμμένη σε προχωρημένο ιδίωμα, βασίζεται, εξ ολοκλήρου, στην συμμετρία των διαστημάτων και την σταδιακή και κλιμακουμένη μεταμόρφωση αυτών. H δε θεατρική παρουσίασή του στο Φεστιβάλ θρησκευτικής Μουσικής της Πάτμου (2003), με αφήγηση και σήμαντρα, είναι συγκλονιστική, όπως διαπιστώνεται εκ της ακροάσεως της ηχογραφήσεως. Στην εργογραφία επανέρχεται το 1994 με την «Cadenzae» για κλαρινέτο και βιόλα, γραμμένη ως οπουδή ύφους εποχής Mozart για τους –και πρωτοερμηνεύσαντες– Στάθη Κιοσόγλου και Νατάσα Αναννά. Από το 1995 αρχίζει η γονιμώτατη συνεργασία του με τα Εκπαιδευτήρια Γείτονα ως καθηγητής μουσικής, με πολυσχιδή δραστηριότητα. Επίσης, ως ιδρυτικό μέλος και τακτικός συνεργάτης του σπουδαίου μουσικολογικού περιοδικού «Τα Μουσικά», δημιοσεύει ενδιαφέροντα άρθρα, μεταξύ αυτών και συνέντευξη με τον διάσημο συνθέτη John Tavener. Οι θεολογικές ανησυχίες (όντας πτυχιούχος θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών), τα βιώματα και οι εμπειρίες του, στην προσωπική πορεία προς το σταροαναστάσιμο πάθος, τον οδηγούν στην γραφή του 5μερούς «Τριωδίου» για άλτο φλάουτο, αγγλικό κόρνο και άλτο κλαρινέτο (1996 ), ωδής για τα 3 μονοφωνικά όργανα. Είναι γραμμένο σε ιδίωμα εγγύς της παραδοσιακής τονικότητος, με προεκτάσεις προερχόμενες από την αρμονική λειτουργία της jazz.
Στην δεκαετία του '90 παρακολουθεί ενδιαφέροντα σεμινάρια, τα οποία διευρύνουν τους ορίζοντές του. H δεκαετία κλείνει με το μόλις 6ο έργο του, την «Ανάκρασι» για πιάνο (1999). Σε αυτή ο Π. Θεοδοσίου ακολουθεί την τεχνοτροπία της διαστημικής συμμετρίας με έτι περισσότερο ελεύθερον τρόπο και με μίξη τονικών στοιχείων. Περιγράφει, με την χρήση της ιδιαίτερης "sonorite" του πιάνου, την μετουσίωση και ανάκραση του άρτου και οίνου σε Σώμα και Αίμα του Ιησού Χριστού κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας. Είναι δε, το μοναδικό, έως στιγμής, φωνογραφημένο έργο του (Motivo Records). Ακολουθούν οι 12 πιανιστικές «Μικρές Σπουδές» (1998.2002), διαφορετικού χαρακτήρας και ύφους. Εκτείνονται από το απλούστατο τονικό στο αυστηρώς 12φθογγο σειραϊκό ύφος. Με το έργο αυτό σηματοδοτείται η έναρξη της πλέον γόνιμης περιόδου τον ως συνθέτη, η οποία αποδίδει πάνω από 20 έργα σε διάστημα μόλις 3 ετών (2002-05). Το 2002 επίσης, προσεγγίζει μεγαλύτερες φόρμες μέσω της συλλογής «Music and Vision». H συλλογή αφορά συνθέσεις οι οποίες συνδυάζονται με εικόνα (τηλεοπτική, κινηματογραφική, Θεατρική ή φανταστική). Περιλαμβάνει 4 έργα μικρής διάρκειας: α) «Barcorole» για ορχήστρα, σχόλιο ρομαντικούεμπρεσσιονιστικού χαρακτήρος, β) «Epic Overture» για συνθετητές και μεγάλη ορχήστρα, επικορομαντικού χαρακτήρος για φανταστική κινηματογραφική υπερπαραγωγή, γ) «Μ» για πιάνο, κοντραμπάσο και ορχήστρα, jazz συμφωνική σπουδή αφιερωμένη στον Michel Legrand, δ) «Landscape in Heaven» για μεικτή χορωδία και ορχήστρα. Στην ανωτέρω συλλογή, ο συνθέτης εντάσσει και τα έργα: α) «Strange Visitors» για κουαρτέτο εγχόρδων, σχόλιο για μία φανταστική σκηνή ταινίας τρόμου, β) «Πρελούδιο» (Occhi di Mare), το οποίο ακολουθεί την 3μερή μορφή του Lied, γ) «Music for αn hypothetical T.V. Series of the 70's» για jazz ορχήστρα. Στην ίδια συλλογή ανήκουν και οι 8 μινιατούρες ηλεκτρονικής ethnic-jazz-funkrock μουσικής γραμμένες για διαφημιστικά spots. Το άκρως παραγωγικό 2002 τελειώνει με το «Τρίστρατον (Τυφλός Οιδίπους)» για όμποε και κρουστά, γραμμένο με αφετηρία φανταστική αναπαράσταση της συγκλονιστικής σκηνής από την τραγωδία του Σοφοκλή. Το επίσης σπουδαίο «Nocturne» για φλάουτο, όμποε, τσέλλο και πιάνο (2003), με το τσέλλο σε πρωταγωνιστικό ρόλο, δεικνύει εμφανώς την κατάκτηση προσωπικής μουσικής γλώσσας, με λαμπρά στοιχεία και άριστη ποιότητα. Έπονται 2 χορογραφικού χαρακτήρας έργα (επίσης το 2003): a) «Dance Scenes» για κουιντέτο πνευστών, σε πιο αυστηρό αφαιρετικό 12φθογγο ιδίωμα (αναφορά στον Webern στον οποίο είναι αφιερωμένο) και με ιδιαίτερη έμφαση στις διαστημικές σχέσεις εντός της σειραϊκής διατάξεως, και β) «Dance Sketches» για βιολί και πιάνο, 4 κομμάτια κοντσέρτου και 1 πορτραίτο για τους Σκαλκώτα, Berg, Hindemith, Handel και Στραβήνσκη, ως σπουδές ύφους στον τρόπο γραφής εκάστου εξ αυτών.
Το 2004 γράφει τους «Temptations» για κλαρινέτο και βιόλα, σειρά παραλλαγών έντονου δεξιοτεχνικού χαρακτήρος, σε ατονικό ιδίωμα και με προγραμματικό χαρακτήρα, των οποίων επίκειται η φωνογράφησή τους. Περατώνει επίσης το 1ο μέρος του «Κοντσέρτου για τσέλλο και ορχήστρα», αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι. Στο 2004 επίσης ανήκει και o «Eros» για
τσέλλο, το οποίο γράφεται κατόπιν ανα Θέσεως του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου προς τον συνθέτη, με σαφή αναφορά στο ποιητικό έργο της Σαπφούς και με σκοπό να παρου σιασθεί στην συναυλία του Συνόλου Κέλαδος η οποία εί ναι αφιερομένη στην κορυφαία ποιήτρια της Αρχαίας Ελ λάδος. Το έργο βασίζεται σε είδος διευρημένου σειραϊσμού με στόχο την δημιουργία στέρεας δομήσεως σε νέα το νική αντίληψη της κάθετης και οριζόντιας γραφής. Το 2004 επίσης γίνεται μέλος της Ενώσεως Ελλήνων Μου σουργών.
Στο μουσικό έργο του ανήκουν οι πολλές ευφάνταστες ενορχηστρώσεις και μεταγραφές σε έργα των Σκριάμπιν Προκόφιεφ, Γ. Κωνσταντινίδη, Χατζιδάκι κ.ά. καθώς επί σης και άφθονο και εξαιρετικό παιδαγωγικό υλικό: ασκή σεις για πιάνο, διασκευές για πιάνο, για φλογέρα και πιά νο, μουσική για ταινία μικρού μήκους κ.ά.
Ο τόσο ταλαντούχος δημιουργός μας επιφυλάσσει πολλές ευχάριστες εκπλήξεις στο το μέλλον προς όφελος της μουσικής τέχνης.
Πηγές
Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου Δισκογραφία
Το έργο «Ανάκρασις» σε δίσκο ακτίνος (Motivo, 2000)
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘEOΔOΣIOY
Πρότυπο σεμνότητος και ήθους, ταλαντούχος συνθέτης ολίγων πλην όμως θαυμάσιων μουσικών έργων και εξαίρετος επίσης ενορχηστρωτής/διασκευαστής και μουσικοπαιδαγωγός του οποίου το έργο "Ερος" για τσέλο (αναθεση του Αρχείου Ε.Μ.Τ.Θ.) θα ερμηνευθεί στην προσεχή συναυλία του Συνόλου "Κέλαδος" στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου "Φ.Νάκας" στις 20/4/2005.
Περιοδικό "Film and Video Business"
Τεύχος 6(13), 2003
Έντυπη Έκδοση
Εφημερίδα "Καθημερινή"
28 Φεβρουαρίου 1992
Έντυπη Έκδοση
Εφημερίδα "Καθημερινή"
23 Mαίου 1982
Σεμινάριο του Θόδωρου Αντωνίου για τη Σύγχρονη Μουσική Σημειογραφία
στο "Πρότυπο Πειραματικό Ωδείο"
και την καταληκτική συναυλία στην Εθνική Πινακοθήκη.
Συμμετοχή του Παναγιώτη (Τάκη) Θεοδοσίου ως ερμηνευτή
στο έργο του George Crumb
"Macrokosmos"
Άρθρο της μουσικολόγου Καίτης Ρωμανού
Έντυπη Έκδοση
